Dozymetr RKS-107 - następca RKSB-104

Dzisiaj druga recenzja autorstwa Maćka, oddaję głos Autorowi:

Radiometr RKS-107 produkowany jest przez białoruskie zakłady Belvar. Jest to następca dość popularnego u nas RKSB-104 produkowanego w Związku Radzieckim. Model RKS-107 jest jednak bardzo mało popularny. W Internecie niewiele jest o nim informacji, najwięcej pochodzi od użytkowników z Japonii z okresu tuż po awarii w Fukushimie. Czytając o nim natrafiłem na białoruskie rejestry państwowe w których pierwsze wzmianki o dopuszczeniu  urządzenia o tej nazwie do użytku pochodzą z roku 1995, natomiast najnowsze zezwolenie pochodziło z 2016. Radiometr zapakowany jest w plastikowe pudełko złożone z dwóch części zamykających się na zatrzaski (dokładnie takie samo jak w przypadku RKSB-104). Pudełko to może pełnić rolę kuwety do badania substancji promieniotwórczych bądź jako dodatkowy filtr cząstek beta. 

Dołączona instrukcja obsługi zawiera szczegółowe dane o parametrach urządzenia, opis poszczególnych trybów pracy, a także dane z fabrycznych pomiarów w oparciu o źródła kontrolne i certyfikat dopuszczenia do użytkowania wraz z numerem seryjnym, datą (w przypadku mojego egzemplarza 29.05.2015) i podpisem osoby akredytującej. Plastik, z którego został wykonany jest dość gruby, chropowaty w dotyku, obudowa dobrze spasowana, nic nie trzeszczy. Wyświetlacz jest sporych rozmiarów przez co bardzo czytelny, na plastikowym okienku, które go osłania z prawej strony umieszczono jednostki pomiarowe poszczególnych trybów pracy. Pod nim znajdują się przyciski pracujące z dobrym skokiem. Mamy tu przycisk "ON", "OFF", "START" oraz "MODE". 

Po drugiej stronie urządzenia umieszczono idąc od góry: gniazdo sondy zewnętrznej znajdujące się za wysuwaną klapką, klapę osłaniającą tuby Geigera otwieraną za pomocą sprężynowego zatrzasku pełniącą funkcję filtra beta i kompensacji energetycznej oraz wysuwaną klapkę komory baterii 9V. 

Dane dostępne w Internecie podają, że urządzenie korzysta z dwóch tub SBM-20, jednak w moim egzemplarzu znajdują się szklane tuby J305βΥ 2015 owinięte plastikową przezroczystą folią.

Po włączeniu przyciskiem "ON" radiometr jest od razu gotowy do pracy. Możemy ustawić jeden z trzech trybów pomiarowych: mocy równoważnika dawki (0.1-999µSv/h), strumienia cząstek beta (0.1-999rozp./s*cm^2) oraz aktywności właściwej cezu-137 w produktach (2-9990Bq/g). Zmiany dokonuje się przyciskiem "MODE", a o aktualnym trybie informuje podłużny znacznik pojawiający się na wyświetlaczu z lewej strony nadrukowanych na okienku jednostek i miga on w trakcie pomiaru.

 Pomiar uruchamiamy przyciskiem "START", w zależności od trybu trwa on odpowiednio ok. 53s, ok. 37s i ok. 240s. Radiometr możemy wyłączyć przyciskiem "OFF" lub poczekać na auto wyłączenie następujące po około minucie bezczynności. Każdemu naciśnięciu przycisku,  towarzyszy "piknięcie", pojawia się ono również po zakończeniu pomiaru. W trybie pomiaru mocy równoważnika dawki możemy dodatkowo ustawić alarm naciskając ponownie przycisk "ON",  wtedy na wyświetlaczu z lewej strony wyniku pojawi się symbol "~", a gdy zostanie przekroczony pierwszy próg 0.6µSv/h pojawi się pulsacyjny głośny alarm, gdy zostanie przekroczony drugi próg 1.2µSv/h symbol "~" zacznie migać, a częstotliwość alarmu wzrośnie. Wyniki pomiarów są zgodne z innymi miernikami. Urządzenie jest czułe na słabe źródła typu płytki podłogowe czy umywalki ceramiczne, a w trybie pomiaru aktywności cezu urządzenie jest w stanie wykazać różnicę pomiędzy wartością zmierzoną dla tła, a np. dla paczki herbaty liściastej. Pomiary szkła uranowego pokazują, że klapka bardzo dobrze odcina promieniowanie beta. Podsumowując jest to sprzęt do bardziej zaawansowanych pomiarów, dostajemy urządzenie na wstępie sprawdzone przez producenta w oparciu o źródła kontrolne. Nie jest to jednak miernik kieszonkowy (16x7x4.5cm, waga z baterią 340g)ale można też zabrać go w teren.