Dozymetr KKMOON Y-M06 z Aliexpress

Recenzowanie mierników z Aliexpress bywa niekiedy dość kłopotliwe, szczególnie gdy omawiany model... nie ma żadnej nazwy. Niekiedy nie udaje się jej znaleźć ani na opakowaniu, ani na obudowie,  ani w ogłoszeniu. Tak też jest w przypadku tego miniaturowego dozymetru, który od zeszłego roku jest dostępny w sprzedaży. Początkowo planowałem oznaczyć go wyłącznie nazwą dystrybutora, który zresztą expressis verbis potwierdził, że dozymetr nie ma żadnego oznaczenia modelu (!). Ostatecznie, po uważnym wczytaniu się w instrukcję, znalazłem małym druczkiem oznaczenie typu Y-M06. Wkrótce zresztą ten miernik zaczął być sprzedawany pod swoją nazwą.

Dozymetr wyróżnia się solidną, elegancką obudową z trawionego aluminium, która niestety skutecznie osłabia niskoenergetyczne promieniowanie. Detektorem promieniowania jest miniaturowy licznik G-M nieznanego typu. Instrukcja podaje tylko długość - 48 mm. Umieszczono go pod tylną ścianką, na wysokości wyświetlacza:

Dozymetr mierzy takie wartości, jak:

• bieżąca moc dawki w µSv/h
• średnia moc dawki µSv/h
• maksymalna moc dawki w µSv/h
• łączna dawka w µSv
• zmiany mocy dawki w ciągu ostatnich 2 minut i 10 sekund (zmierzone!)

Wynik podawany jest na kolorowym wyświetlaczu TFT, oferującym trzy tryby pracy:

• bieżąca moc dawki [REAL] - tryb podstawowy
• bieżąca [AVG] i maksymalna moc dawki [MAX] oraz łączna dawka [DOSE]
• wykres zmian mocy dawki z ostatnich 2 minut  i 10 sekund [TREND] - na osi pionowej zaznaczono wartości 1 i 5 µSv/h, wykres resetuje się po wejściu w inny tryb pracy.

Oprócz wartości pomiaru w każdym z trybów widzimy czas trwania bieżącego pomiaru (hh:mm), a także stan naładowania akumulatorka. 

Dodatkowo w dwóch pierwszych trybach wyświetlają się kontrolki alarmu progowego (symbol głośniczka i wibracji) oraz wskaźnik trwania/zapauzowania pomiaru (kółko z symbolem pause/play).

Dozymetr obsługujemy za pomocą czterech gumowych przycisków:

• włącznik/pauza:
• krótkie naciśnięcie 
• zatrzymanie pomiaru na bieżącym wyniku,
• w menu - powrót do ekranu głównego, 
• dłuższe (2 s) - włącznik zasilania
• głośnik/wibracja - przełączanie alarmu progowego, przy wyborze danego rodzaju sygnalizacji uruchamia się "próbka" sygnału:
• dźwięk i wibracja
• brak
• dźwięk
• wibracja
• | | | :
• krótkie wciśnięcie - podgląd progu dawki, a następnie mocy dawki
• długie wciśnięcie podczas wyświetlania progu dawki lub mocy dawki - ustawienie danego progu
• ^ - przewijanie kolejnych ekranów - bieżąca moc dawki [REAL], średnia, maksymalna i dawka [AVG/MAX/DOSE], wykres [TREND]

Y-M06 ma alarm progowy, sygnalizujący przekroczenie:

• mocy dawki (0,6 - 2,5 - 5 - 6 - 8 µSv/h)
• łącznej dawki (1,3 - 2,5 - 4- 6- 8 µSv)

Sygnalizacja może być dźwiękowa, wibracyjna lub obie jednocześnie. Pracę dozymetru sygnalizuje zielona dioda LED, migająca w rytmie 2 razy na sekundę niezależnie od poziomu promieniowania. Po przekroczeniu progu alarmowego dioda zmienia kolor na czerwony, podobnie jak wynik na wyświetlaczu.

Czułość dozymetru jest dość niska - miernik nie reaguje na szkło uranowe o przeciętnych aktywnościach i inne źródła z przewagą niskoenergetycznego promieniowania gamma oraz beta. Nie to jednak jest najpoważniejszym problemem, gdyż dozymetr o małej czułości lepiej sprawdzi się przy silniejszych źródłach. Nic z tych rzeczy, pojawiają się bowiem dwie kolejne kwestie. 

Pierwszą są duże wahania wyniku. Przykładowo podczas pomiaru medalionu Quantum Pendant pomiar stopniowo rósł w stronę 1,2 µSv/h, oscylując następnie od 0,54 do 1,4 µSv/h, po czym zdarzył się gwałtowny wzrost aż do uruchomienia alarmu progowego 8 µSv/h. W tym momencie wynik skoczył dalej, aż na 10 µSv/h, po czym wrócił do oscylacji wokół 1,2 µSv/h. 

Drugim problemem, jeszcze poważniejszym, jest niekontrolowany wzrost pomiaru przy źródłach silniejszych niż kilka µSv/h. Przykładem mogą być większe wyroby z glazurą uranową - kafel z herbem Bredy jeszcze daje w miarę stabilny odczyt "20 µSv/h", ale już talerzyk Fiesta powodował oscylacje od 70 do 180 µSv/h. 

Większe wyroby, takie jak misa Strehla powodują, że dozymetr głupieje. Wynik zaczyna gwałtownie rosnąć, osiągając nieprawdopodobne wartości, rzędu dziesiątek i setek µSv/h. Wspomniana misa na owoce przekroczyła 1000 µSv/h, podczas gdy na Polaronie bez klapki osiągnęła najwyżej 80 µSv/h łącznej emisji beta+gamma. Pamiętajmy, że Polaron ma dwa wysokoczułe liczniki SBM-20, całkowicie odsłonięte, jeśli zdejmiemy klapkę, zaś Y-M06 ma miniaturowy licznik, prawdopodobnie szklany i to osłonięty aluminiową obudową.

Jeszcze gorzej jest przy źródłach z przewagą silniejszego promieniowania gamma - soczewka z torowanego szkła, emitująca ok. 3-5 µSv/h [LINK], spowodowała niekontrolowany wzrost wyniku aż do 1500 µSv/h (!). Minerały, zegary lotnicze czy nawet busole Adrianowa pozostaną więc poza zasięgiem Y-M06.

Więcej na poniższym filmie - generalnie dość łatwo jest w tym dozymetrze osiągnąć "wynik" 9999 µSv/h, z którego zresztą przyrząd nieprędko wraca do tła naturalnego.

Przyznam, że byłem niemile zaskoczony, a łatwe przepełnianie zakresu do spółki ze sporymi wahaniami odczytu uniemożliwiło dalsze testy. Pisząc tą recenzję mam właśnie przed sobą dozymetr położony na elektrodzie WT-20 fi 3 mm. Wynik przez pewien czas ustalił się w okolicy 0,3 µSv/h, teraz jednak spadł do 0,12 µSv/h, czyli tła naturalnego, po czym powrócił do w/w oscylacji.

Jak ponury żart brzmi więc zakres dozymetru -  0,08 µSv/h - 10 mSv/h, skoro przy kilku µSv/h twardej emisji miernik już wariuje, zaś przy niskich wynikach pomiar wykazuje spore wahania. 

***

Dozymetr zasilany jest z wbudowanego akumulatorka o pojemności 400 mAh, jeśli wierzyć napisowi na obudowie, lub 350 mAh, jeśli ufamy fabrycznej instrukcji. Akumulator ładujemy przez port USB-C - odpowiedni kabel dołączony jest do zestawu.

Instrukcja ma postać ulotki ze skróconymi informacjami po angielsku na jednej stronie i po chińsku na drugiej. Przyciski opisano precyzyjnie, dane techniczne są jednak bardzo skrótowe. Dowiadujemy się, że dozymetr reaguje w ciągu 10 s i osiąga stabilny pomiar w 2 minuty, zaś wynik odświeżany jest co 1 sekundę. 

W instrukcji przydatny jest wykaz dopuszczalnych dawek promieniowania dla pracowników i osób niezatrudnionych przy promieniowaniu:

• średnia roczna dawka efektywna przez 5 kolejnych lat - 20 mSv (1 mSv)
• dawka efektywna w dowolnym roku - 50 mSv (5 mSv)
• roczna dawka na soczewki oczu - 150 mSv (15 mSv)
• roczna dawka na kończyny lub skórę - 500 mSv (50 mSv)

W komplecie otrzymujemy sztywne kartonowe pudełko, kabel USB i instrukcję. Dozymetr sprzedawany jest z założoną smyczką na rękę.

Czas na podsumowanie. Y-M06 jest jednym z najgorszych dozymetrów, jakie przyszło mi testować w historii bloga, a już szczególnie spośród chińskich mierników sprzedawanych na Aliexpress. Przyrząd wykazuje zadziwiającą kombinację trzech negatywnych cech - niskiej czułości, dużych wahań wyniku oraz łatwości przepełniania zakresu pomiarowego. Zwykle bowiem do przepełnienia zakresu czy wręcz zawieszania się dozymetru od wyższych poziomów promieniowania dochodziło w miernikach mających dużą i bardzo dużą czułość. Mierniki niskoczułe były odporne na przeciążenie, szczególnie od promieniowania z "domowych" źródeł. Tutaj zaś dozymetr nie posłuży ani do pomiaru słabych źródeł (bo nie zareaguje) ani silnych (bo pokaże absurdalnie wysoki wynik).

W sumarycznej ocenie niewiele pomagają bajery w postaci metalowej obudowy, kolorowego wyświetlacza i kilku trybów pracy, notabene tych samych, jak w tańszych i bardziej użytecznych miernikach. Dawno nie recenzowałem dozymetru, w którym minusy w tak jednoznaczny sposób górowałyby nad plusami. Dozymetr wygląda bardzo elegancko, aż chciałoby się komuś kupić na prezent, lecz nie dajcie się nabrać! Omijać z daleka!

Plusy:

• solidna metalowa obudowa

Minusy:

• powolna reakcja na zmiany poziomu promieniowania
• duże wahania wyniku
• niska czułość zwłaszcza na słabe źródła
• łatwe przepełnianie zakresu

Jeśli mieliście styczność z tym dozymetrem albo Wasz egzemplarz nie wykazuje zauważonych przeze mnie wad, dajcie znać w komentarzach!

***

Podoba Ci się mój blog i chcesz wesprzeć twórcę? Zapraszam na Patronite - https://patronite.pl/