Radiometry Berthold Rato / F i Berthold LB1200

Firma Berthold Technologies GmbH (https://www.berthold.com/en/) jest renomowanym producentem sprzętu dozymetrycznego do zastosowań profesjonalnych. Wśród licznych wyrobów tej firmy znajduje się m.in. przenośny radiometr LB133 z cylindrycznym licznikiem proporcjonalnym, LB1210B z proporcjonalnym licznikiem powierzchniowym, radiometr uniwersalny LB2040 i wiele innych. 

Tym razem dzięki uprzejmości Czytelnika mogę przedstawić przenośny radiometr Rato / F. Jest to wariant miernika LB1200 bez możliwości podłączania sondy zewnętrznej, za to z dwoma licznikami G-M, zapewniającymi szeroki zakres pomiarowy.

Przyrząd mierzy moc dawki promieniowania gamma oraz aktywność beta za pomocą wbudowanego licznika okienkowego Philips 18504 (odpowiednik ZP1400) z przesuwnym filtrem. Obok tego licznika znajduje się drugi, typu 18509/2, odpowiednik naszego DOI-80.

Oryginalnie okienko pomiarowe osłonięte było drucianą siateczką, jednak w prezentowanym egzemplarzu siatkę wymieniono na folię

Zasuwka filtra osłaniająca okienko wykonana jest ze stali nierdzewnej.

Dozymetr ma szeroki zakres pomiarowy (0,01 mR/h - 10 R/h, 10-120.000 cpm), podzielony na pięć podzakresów:

• I - 0,01-1 mR/h (0,1-10 µSv/h), 10-1200 cpm
• II - 0,1-10 mR/h (1-100 µSv/h), 100-12.000 cpm
• III - 1-100 mR/h (10-1000 µSv/h), 1000-120.000 cpm
• IV - 0,01-1 R/h (0,1-10 mSv/h)
• V - 0,1-10 R/h (1-100 mSv/h)

Pomiaru aktywności dokonujemy na trzech pierwszych zakresach, używając jednej liniowej podziałki o czerwonej skali wyskalowanej od 10 do 1250 cpm co 10. Z kolei pomiar mocy dawki na zakresach I-IV odbywa się przy pomocy sąsiedniej skali z podstawową podziałką 0,1-10. Jedynie na najwyższym zakresie używamy osobnej skali logarytmicznej.

Radiometr obsługujemy za pomocą dwóch pokręteł. Jedno to włącznik z dodatkową pozycją testu zasilania. Drugie to przełącznik zakresów. 

Zasilanie odbywa się z wbudowanych akumulatorków, które ładujemy poprzez gniazdo na boku obudowy, podczas ładowania dozymetr musi być wyłączony.

Zerknijmy jeszcze do wnętrza:

Liczniki G-M umieszczone są w stalowej tulejce - grubszy to 18504, służący do pomiaru beta i gamma na zakresach I-IV, cieńszy to 18509/02, obsługujący pomiar gamma na najwyższym V zakresie.

Okienko pomiarowe licznika 18504, przez płytkę drukowaną prześwituje zarys osłony obu liczników.

I spód płytki drukowanej - pośrodku widoczne potencjometry do kalibracji poszczególnych zakresów

Schemat przedstawia się następująco:

Na wstępie wspomniałem o mierniku Berthold LB1200, którego odmianą jest przedstawiony tu Rato / F. Otóż oba mierniki są praktycznie identyczne, jednak LB1200 ma na przedniej powierzchni obudowy gniazdo do podłączenia sondy LB6511, zaś w korpusie większy licznik typu 18526. Licznik ten ma okienko o średnicy 27,8 mm i gęstości powierzchniowej 1,5-2 mg/cm2, zatem oprócz niskoenergetycznego promieniowania beta powinien rejestrować też silniejsze cząstki alfa.

Schemat wykazuje pewne modyfikacje w stosunku do Rato / F:

Pracę radiometru Berthold LB1200 można zobaczyć na tym filmie:

 

Sonda LB611 wygląda tak - ma identyczny licznik G-M jak radiometr:

https://picclick.de/EGG-Berthold-LB-6511-Sonde-BC12-185963618690.html#&gid=1&pid=2

Podłącza się ją przez wtyk jack 6,35, podłączenie sondy wyłącza licznik wbudowany w korpus radiometru. Sonda pozwala na pomiary małych aktywności w domku osłonnym LB7411, odcinającym promieniowanie tła naturalnego.

Na tym forum ktoś pomylił ją z mikrofonem z racji wspomnianego wtyku jack, nietypowego w sondach do dozymetrów.

https://gearspace.com/board/so-much-gear-so-little-time/542302-anybody-know-what-microphone.html

Czas na podsumowanie. Oba omawiane radiometry pomimo upływu lat pozostają w pełni funkcjonalnymi profesjonalnymi przyrządami o wysokiej jakości wykonania. Zaletą modelu Rato / F jest bardzo szeroki zakres pomiaru promieniowania gamma z jednoczesną możliwością mierzenia również aktywności beta. Z kolei LB1200 ma czulszy i większy licznik, zaś pełnię zalet pokazuje dopiero przy pracy z sondą zewnętrzną. Niestety mierniki te bardzo rzadko pojawiają się na rynku, zarówno krajowym, jak i zagranicznym, osiągają też wysokie ceny. Jeśli trafią w Wasze ręce, choćby były w stanie agonalnym, z pewnością warto je ratować.

***

Zachęcam też do wspierania bloga, zarówno pośrednio, poprzez zakup dozymetrów [LINK], jak i bezpośrednio, przez Patronite lub BuyCoffeeTo