Dozymetr AIR-02 z Aliexpress

Ten przyrząd należy do niższej półki dozymetrów dostępnych na Aliexpress i wpisuje się w serię dozymetrów przenośnych, ale już nie kieszonkowych, przeznaczonych bardziej do pracy stacjonarnej niż do stałego noszenia przy sobie.

Detektorem promieniowania jest szklany licznik G-M, umieszczony po przekątnej obudowy. Fragment korpusu licznika widać przez kratkę na spodzie miernika - orientacyjne położenie zaznaczyłem na zdjęciu:

Wynik pokazywany jest na dużym kolorowym wyświetlaczu, widocznym nawet ze sporej odległości.

Mamy na nim następujące dane:

• bieżąca moc dawki (REAL)
• średnia moc dawki z ostatniej minuty (AVG)
• wykres zmian mocy dawki w ostatniej minucie (TREND)
• kontrolki odnoszące się do poszczególnych przycisków na przednim panelu
• alarm dźwiękowy
• trwanie pomiaru
• podświetlenie wyświetlacza.

Dozymetr uruchamiamy przyciskiem z symbolem zasilania, pomiar jednak jeszcze się nie zaczyna, musimy włączyć go osobno, przyciskiem z symbolem  ▶. Wówczas po 20 sekundach pokaże się pierwszy pomiar bieżącej mocy dawki (REAL), zaś na średnią będziemy musieli poczekać 1 minutę. 

Pomiar możemy zatrzymać przyciskiem ▶, wówczas na wyświetlaczu zamiast symbolu   ▶ pojawi się ◼, zaś wszystkie pomiary zostaną "zamrożone". Powtórne wciśnięcie  ▶ zresetuje pomiar i na bieżącą moc dawki poczekamy 20 sekund, zaś na średnią 1 min 20 s. 

Impulsy sygnalizowane są dźwiękiem. Jest on dość cichy i nie da się go wyłączyć. Przycisk z symbolem głośnika służy do wyłączania dźwięku alarmu progowego, ustawionego fabrycznie na 0,5 µSv/h. Osobnym przyciskiem możemy też wyłączyć podświetlenie wyświetlacza, pomiar nadal będzie prowadzony.

Jak widać, funkcje dozymetru są bardzo ubogie - tylko pomiar mocy dawki z ustawionym na sztywno alarmem progowym. Brak pomiaru łącznej dawki, a także jakichkolwiek ustawień, choćby jasności wyświetlacza czy wartości progu. 

Czułość miernika jest na dobrym poziomie, przyrząd reaguje na większość "domowych" źródeł, również tych o mniejszej aktywności. Niestety spadek wyniku jest dość powolny, zaś przy bardziej aktywnych źródłach emitujących twarde promieniowanie (minerały, zegary lotnicze) przyrząd po prostu się zawiesza , dochodzi nawet do słynnego "cofania się licznika". Podczas testów osiągnąłem ten efekt przy minerale dającym 5 mR/h (~50 µSv/h) emisji gamma na ANRI Sosna - przystawiany od boku na odległość kilku cm dawał 20 µSv/h, jednak po przyłożeniu od spodu wynik zaczął spadać, zanikł też dźwięk impulsów, a pojawiło się dziwne syczenie.

Próbę prowadziłem dwa razy, raz zaczynając od tła naturalnego (13:44 na w/w filmie), następnie od 20 µSv/h osiągniętych przez stopniowe przystawianie minerału od boku. Testów ze skalą od DP-63A generującą podobną moc dawki już nie prowadziłem. Jak widać, nie jest to miernik na silniejsze źródła, zresztą nie do tego został przeznaczony. 

Dozymetr jest większy niż typowe kieszonkowe mierniki dostępne w sprzedaży. Obudowę wyposażono w podstawkę pozwalającą na postawienie przyrządu w pionie, jest ona jednak dosyć wiotka:

AIR-02 zasilamy z wbudowanego akumulatorka 5V 5000 mAh. Ładujemy go przez port mini-USB, odpowiedni kabel otrzymujemy w zestawie.

Czas pracy na jednym ładowaniu nie został podany w instrukcji, ale z moich testów wynika, że wynosi on ok. dwie doby. Próbę rozpocząłem o godz. 20, po pełnym naładowaniu akumulatora. O godzinie 14 następnego dnia zniknęła pierwsza kreska na wskaźniku naładowania, zaś o 17 druga. Zrobiłem przerwę na noc, po czym dozymetr pracował jeszcze około 1 doby.

W komplecie otrzymujemy sztywne pudełko dość eleganckie jak na chińskie standardy, kabel mini-USB do ładowania oraz instrukcję obsługi.

Podsumowując, AIR-02 to bardzo prosty dozymetr zaprojektowany do długotrwałego monitorowania poziomu mocy dawki w naszym otoczeniu niż do pracy z artefaktami. Jakkolwiek jego czułość nawet na słabe źródła jest bardzo dobra, to zawieszanie się przy wysokich poziomach promieniowania znacznie ogranicza użyteczność tego miernika dla dozymetrysty amatora. Tym niemniej, AIR-02 będzie dobrym wyborem, jeśli dopiero zaczynamy przygodę z dozymetrią i nie jesteśmy pewni, czy chcemy się tym zajmować na poważnie. Może też pełnić funkcję "uspokajacza", który pokazuje, że moc dawki w naszym otoczeniu pozostaje w normie.

Plusy

• dobra czułość
• funkcja blokowania i resetowania pomiaru
• prostota obsługi
• niska cena

Minusy

• powolna reakcja na spadek mocy dawki
• zawieszanie się przy wysokich poziomach promieniowania