Radiometr ThermoFisher SmartION 2120S

Firma ThermoFisher Scientific znana jest z profesjonalnego sprzętu dozymetrycznego, takiego choćby, jak seria MiniMonitor, z której jeden model omawiałem w 2019 r. [LINK]. Tym razem przedstawię jeden z radiometrów, wykorzystujących komorę jonizacyjną, oznaczonych marką SmartION. 

Przyrząd mierzy moc dawki promieniowania gamma i beta oraz dawkę promieniowania gamma. Detektorem jest powietrzna komora jonizacyjna o objętości 450 cm3, ze ściankami o gęstości powierzchniowej 250 mg/cm2, wykonanymi z papieru nasyconego żywicą syntetyczną. Komora ma okienko pomiarowe z aluminizowanego poliestru o gęstości 7 mg/cm2, osłaniane przesuwnym filtrem plastikowym o gęstości 550 mg/cm2. 

Zastosowane materiały pozwalają na pomiar:

• promieniowania gamma od 10 keV i beta od 150 keV z otwartą klapką
• promieniowania gamma od 22 keV z zamkniętą klapką.

Zakres pomiarowy mocy dawki jest dość szeroki: od 1 µSv/h do 500 mSv/h (0,1 mR/h - 5 R/h). Podzielono go na 5 podzakresów:

• 0 - 50 μSv/h (0 - 5 mR/h)
• 0 - 500 μSv/h (0 - 50 mR/h)
• 0 - 5 mSv/h (0 - 500 mR/h)
• 0 - 50 mSv/h (0 - 5 R/h)
• 0 - 500 mSv/h (0 - 50 R/h)

Miernik można przeciążyć mocą dawki do 12 Sv/h (1200 R/h), po czym wraca do normalnej pracy w czasie krótszym od minuty. Generalnie komory jonizacyjne wykazują znacznie większą odporność na przeciążenia niż liczniki G-M czy detektory scyntylacyjne - np. omawiany niedawno radiometr STEP RGD-27091 można przeciążyć do 100 Sv/h (!).

Oprócz pomiaru dawki i mocy dawki SmartION 2120S może logować wyniki w zaprogramowanych odstępach czasowych. Dostępny jest również alarm progowy. Wynik wyświetlany jest na wyświetlaczu LCD, który może być podświetlany. Przyrząd obsługujemy klawiaturą membranową, umieszczoną na górnej powierzchni korpusu oraz na rączce transportowej. 

Zasilanie odbywa się z 4 baterii R-14 (C), umieszczonych w komorze na spodzie urządzenia, zakręcanej na śrubkę:

Prezentowany egzemplarz jest uszkodzony - brakuje jednego modułu podłączanego przez taśmę o 40 pinach. Firma ThermoFisher, pomimo wstępnej odpowiedzi na moje zapytanie, nie udzieliła dalszych informacji w kwestii naprawy lub sprzedaży potrzebnego elementu. 

Takie praktyki są niestety częste u producentów nastawionych głównie na współpracę z dużymi podmiotami. Pozostaje mi więc przestawić niesprawny miernik jako tzw. zimny eksponat.

Do brakującego modułu najprawdopodobniej było podłączone zasilanie przyrządu - niestety jedna z komór baterii wraz z wyprowadzeniem również jest uszkodzona.

SmartION 2120S jest ciekawym, profesjonalnym radiometrem, który sprawdzi się w zakresie średnich i wyższych poziomów promieniowania gamma, w tym niskoenergetycznego. Dodatkową zaletą jest możliwość pomiaru promieniowania beta o energiach od 160 keV, czyli z czułością porównywalną z licznikami okienkowymi Beta-2 stosowanymi w radiometrach RadiaScan 701A i MKS-01SA1M. Dla potrzeb amatorskich brakuje skali na początku zakresu, który zaczyna się dopiero od 1 µSv/h, jak w wielu laboratoryjnych przyrządach. Do zalet należy duża odporność na przeciążenie, choć z mocą dawki 12 Sv/h lepiej nie mieć styczności. Cenna jest także ergonomia obsługi - wszystkie przyciski są blisko rączki transportowej lub wręcz na niej. 

Jeśli dysponujecie sprawnym egzemplarzem tego miernika lub spotkaliście się z nim w swojej praktyce, dajcie znać w komentarzach!