Sygnalizator promieniowania EKO-S/k

Pracownia Projektowo-Usługowa "Polon Ekolab" wywodzi się z gdańskiego oddziału Zjednoczonych Zakładów Urządzeń Jądrowych "Polon", a swoją działalność prowadzi od początku lat 90. Firma znana jest z serii przyrządów dozymetrycznych nazwanych "EKO" i oznaczanych literami alfabetu. Są to profesjonalne mierniki przeznaczone dla różnego rodzaju służb - granicznych, policyjnych czy ratowniczych - a także placówek, w którzy wykorzystywane są źródła promieniowania. Jeśli uszeregujemy je alfabetycznie, uzyskamy takie oto zestawienie (fabryczne nazwy zostały rozszerzone lub zmodyfikowane przeze mnie dla lepszej czytelności, po oryginalne odsyłam do strony producenta):

• EKO-C - monitor skażeń radioaktywnych z licznikiem okienkowym SBT-10A lub, w nowszej wersji, typu pancake
• EKO-C/s - j.w. z dodatkowym gniazdem sondy scyntylacyjnej SSA-1P
• EKO-D - radiometr beta gamma z sygnalizacją progową
• EKO-D/p - j.w. tylko bez dźwiękowej sygnalizacji impulsów i opcji zmiany jednostki pomiaru, ale za to ze zmienną stałą czasową
• EKO-I - radiometr inspekcyjny w kształcie latarki, wykorzystujący licznik okienkowy (w 2008 r. był w badaniach atestacyjnych)
• EKO-ID - dawkomierz - sygnalizator przekroczenia dawki, w rodzaju ALDO-10 (brak informacji na stronie producenta)
• EKO-K - dozymetr komorowy promieniowania gamma, w układzie przypominającym  dawne RKL-60, RKLG-62 czy DK-3
• EKO-OD - miniaturowy dawkomierz osobisty (z wyświetlaczem) z sygnalizacją progową
• EKO-P - miernik mocy dawki gamma z sygnalizacją progową
• EKO-S - miniaturowy sygnalizator progowy (bez wyświetlacza), sygnalizujący przekroczenie jednego z 3 fabrycznie ustawionych progów
• EKO-S/k - miniaturowy sygnalizator progowy (bez wyświetlacza), sygnalizujący przekroczenie jednego, ustawionego fabrycznie progu (wyprodukowano tylko małą serię)
• EKO-S/p - sygnalizator progowy przenośny o 1 fabrycznie ustawionym progu alarmowym, z sygnalizacją dźwiękową i świetlną
• EKO-S/s - sygnalizator progowy stacjonarny zasilany z sieci 220 V
• EKO-W - radiometr gamma do pracy w trudnych warunkach, wygląda na wzmocnioną wersję  radiometru EKO-D bez możliwości pomiaru promieniowania beta i z wyświetlaczem w innym miejscu

W tym wpisie przedstawię przyrząd, który został wykonany w niewielkiej serii na początku lat 90. Jest to prosty sygnalizator promieniowania, wyposażony w dźwiękową indykację impulsów oraz alarm progowy o wartości progu między 5 µSv/h a 5 mSv/h, ustawianym fabrycznie zgodnie z zamówieniem użytkownika. Miernik nosi na obudowie oznaczenie EKO-S, choć w literaturze występuje jako EKO-S/k.

A. Skłodowska, B. Gostkowska, Promieniowanie jonizujące a człowiek i środowisko, Warszawa 1994, tabl. XI

Dozymetr STORA-T RKS-01

Ukraińska firma Ecotest (https://ecotestgroup.com/pl) produkuje szeroką gamę sprzętu dozymetrycznego, zarówno do zastosowań profesjonalnych, jak i do użytku domowego. Najbardziej znana jest seria kieszonkowych dozymetrów Terra, z których modele Terra P i MKS-05 były omawiane na blogu, odpowiednio w roku 2018 i 2021. Warto tu wymienić DKG-21M, MKS-U, DoseG, a także serię STORA. Obecnie produkowany jest model STORA ABG z licznikiem okienkowym mierzącym promieniowanie alfa, beta i gamma [LINK]. Jego poprzednikami były modele STORA-TU (4 liczniki SBM-20), STORA oraz STORA-T. Właśnie ten ostatni dzięki uprzejmości Czytelnika @hamasz238 mogę Wam przedstawić. 

SW83 Radiation Monitor - chińskie "żelazko" z Aliexpress

Chińskie dozymetry są zwykle miernikami kieszonkowymi (RM9000, NR-750) bądź też nawet miniaturowymi (QA060, HFS P3), rzadko jednak mają większe wymiary. Powstało co prawda kilka przyrządów przeznaczonych bardziej do postawienia na stole niż noszenia w kieszeni (AIR-02, YF-8608), ale stanowią one niewielki procent produktów z Państwa Środka. Na tym tle wyróżnia się prezentowany tutaj SW83, który ma kształt "żelazka" i rozmiarami jest zbliżony do EKO-C.

Od prawej: QA060, F6000, SW83, EKO-C, MKS-01SA1M, ANRI Sosna

Dozymetr radiometr MKS-151

Geneza tego dozymetru sięga katastrofy w Czarnobylu, kiedy to powstało zapotrzebowanie na kieszonkowe mierniki o zakresie do 100 R/h. Opracowano wówczas DRG-01T i jego zmodyfikowaną wersję DRG-01T1, omawiane przeze mnie w 2019 r. [LINK]. Następnie obniżono zakres do 100 mR/h, tworząc model DBG-06T, który testowałem rok temu [LINK]. Na tym nie koniec - na początku XXI w. radiometr znowu poddano modyfikacji i to dość istotnej (pomiar emisji beta), jednocześnie zachowując wiele rozwiązań konstrukcyjnych z lat 80. XX w.