Nowa wersja dozymetru Y-M06 z Aliexpress

Dozymetr Y-M06 został przeze mnie uznany za najgorszy chiński dozymetr, jaki pojawił się na Aliexpress [LINK]. Przyrząd łączył niską czułość na słabe źródła z jednoczesnym osiąganiem absurdalnie wysokich wyników przy silniejszych. Jedyną jego zaletą była... ładna obudowa z metalu. Nie wiem, czy Chińczycy czytają mojego bloga albo dyskusję na Wykopie, jednak na Aliexpress pojawiła się ulepszona wersja dozymetru. Licznik został odsłonięty, co zwiększyło czułość na słabe źródła, a jednocześnie silniejsze nie powodują już nieprawdopodobnego wzrostu wyniku, choć nadal jest on zawyżony. Poza tym dozymetr ma identyczne funkcje jak poprzednik, zatem recenzję ograniczę tylko do różnic.

Obudowa ma inny kształt i liczbę otworów przy głośniczku, pozostał za to otwór z diodą LED, migającą ze stałą częstotliwością, niezależną od częstości zliczania. 

Robimy pojemnik ołowiany

Większość źródeł, z którym ma do czynienia dozymetrysta amator, emituje promieniowanie beta i niskoenergetyczne gamma (szkło uranowe, ceramika z glazurą uranową), niekiedy z małą domieszką twardej emisji gamma (siatki Auera, medaliony Quantum Pendant). Do przechowywania tych obiektów wystarczą słoiki czy blaszane puszki po cukierkach, papierosach lub ciasteczkach. Czasami jednak trafi się obiekt o silniejszej emisji - minerał, kompas, zegarek - który może wymagać skuteczniejszej osłony.  

Ponieważ wydajność osłabienia promieniowania gamma wzrasta wraz z liczbą atomową pierwiastka użytego na osłonę, zatem w ochronie radiologicznej najczęściej stosuje się takie metale, jak żelazo, ołów, rtęć, czy uran. Palmę pierwszeństwa dzierży ołów: ma wysoki ciężar właściwy (11,4 g/cm3) a jednocześnie jest metalem pospolitym, o niskiej temperaturze topnienia (327,5 st. C), który można dowolnie kształtować przez odlewanie, prasowanie, wiercenie, frezowanie itp. Ołów ma też wady - przede wszystkim jego powierzchnia jest porowata, przez co trudno ją odkazić, wymaga więc lakierowania, jeśli chcemy mieć powierzchnię łatwo zmywalną. Takie rozwiązanie zastosowano  np. w ołowianej blaszce na klapce filtra dozymetru ANRI Sosna.

Sonda scyntylacyjna LS-3

Sprzęt dozymetryczny produkowany w Polsce można umownie podzielić na cztery generacje. Generacja zerowa obejmuje przyrządy z końca lat 50. i początku 60., gdy przemysł jądrowy dopiero raczkował, a mierniki i ich wyposażenie wytwarzano metodą rzemieślniczą w tzw. gospodarstwach pomocniczych wyższych uczelni [LINK]. Równolegle pod koniec lat 50. powstała pierwsza generacja, czyli wyroby fabryczne, produkowane przez Zakład Doświadczalny Biura Urządzeń Techniki Jądrowej w małych seriach. Były to radiometr kieszonkowy RK-60 i RK-63, indykator RIK-59, mikrorentgenometr medyczny MR-59, a także radiometry uniwersalne RUS-4 i RUS-5. Do tych ostatnich przyrządów powstała cała rodzina sond:

• licznikowa beta-gamma LGM-2 (12 x STS-5/BOB-33 lub 3 x STS-6) - 50 szt.
• scyntylacyjna LS-1 (scyntylator alfa 12 cm2 z możliwością wymiany)
• scyntylacyjna LS-3 (scyntylator alfa 120 cm2) - 15 szt.
• licznikowa LP-2 z licznikiem proporcjonalnym RZP-40 o powierzchni 100 cm2
• okienkowa LGO-1 (4 liczniki okienkowe 4 mg/cm2)
• okienkowa LGO-5 (3 liczniki okienkowe) - 50 szt.
• okienkowa LGO-7 (7 liczników okienkowych) - 50 szt.

Wszystkie były podłączane do radiometrów za pomocą kabla wielożyłowego z wtykiem o maksymalnie 9 pinach (zwykle wykorzystywano tylko 5). Doprowadzały one osobno wysokie napięcie i zasilanie przedwzmacniacza, a w LGO-7 dodatkowo obsługiwały układ gaszący, niezbędny przy 7 licznikach. Później wraz z radiometrem RUS-5a i RUST-1 wprowadzono podłączenie na jeden przewód koncentryczny, opracowując odpowiednie sondy LGO-5a, LGM-5a i LS-5a - tą generacje uważam za przejściową. Opracowany wówczas standard z wtykiem koncentrycznym stał się obowiązującym w drugiej generacji, powstałej pod koniec lat 60. Obejmowała ona rodzinę sond SSA/SSU/SGB i radiometry RUST-2 oraz URL-1. Tyle tytułem wstępu i systematyki.

Dzięki uprzejmości Czytelnika mogę przedstawić sondę LS-3. Jest to powierzchniowa sonda scyntylacyjna ze scyntylatorem ZnS(Ag), służąca do pomiaru skażeń emiterami alfa przy jednoczesnej niewrażliwości na tło gamma. 

Dozymetr GQ GMC-300S

Amerykańska firma GQ Electronics LLC (https://www.gqelectronicsllc.com/) oferuje szeroką gamę przyrządów dozymetrycznych klasy popularnej. Są to zarówno proste konstrukcje ze szklanym licznikiem M4011, jak również bardziej zaawansowane z licznikami okienkowymi SBT-10A i LND-7317:

• GQ GMC-300E Plus
• GQ GMC-300S
• GQ GMC-320 Plus
• GQ GMC-320S
• GQ GMC-500
• GQ GMC-500 Plus
• GQ GMC-600 Plus 
• GQ GMC-800
• GQ GMC-SE

Spośród nich testowałem GMC-320 Plus w 2020 r. [LINK]. Przyrząd miał swoją uboższą wersję, oznaczoną GMC-300E Plus, jednak ostatecznie zrezygnowałem z zakupu i recenzji. Wersja ta wraca teraz w nieco odświeżonej postaci, oznaczona jako GMC-300S i ten model przedstawię w niniejszym wpisie. 

Herbata z polonem - najsłynniejsze otrucia w historii

Przyznam, że gdy tylko zobaczyłem okładkę z symbolem radioaktywności umieszczonym w filiżance, zapragnąłem mieć tą książkę. Spodziewałem się nowych szczegółów dotyczących otrucia Aleksandra Litwinienki, a także innych przypadków skrytobójstwa, w których użyte zostały radioizotopy.

Trochę się przeliczyłem i niestety na własne życzenie. Książka dotyczy celowych otruć jako takich i większość treści poświęcono tradycyjnym truciznom (botulina, tal, dioksyny, fentanyl).