Radiometryczny zestaw polowy RZP-10 jest przenośnym przyrządem przeznaczonym do terenowych i przemysłowych pomiarów metodą atomów znaczonych, np. wykrywania nieszczelności, badania przepływu cieczy w zbiornikach wodnych. Ze specjalnymi sondami może służyć do pomiarów wilgotności gruntu czy składu chemicznego rud metali oraz do wstępnych analiz spektrometrycznych.
Głównym elementem jest pulpit wyposażony w zasilacz wysokiego napięcia, wzmacniacz liniowy, przelicznik impulsów o regulowanej stałej czasowej oraz jednokanałowy analizator amplitudy.
Pulpit jest przystosowany do pracy w terenie - obudowa jest kroplo- i pyłoszczelna, a cały pulpit przenoszony jest w skórzanym futerale. Zasilanie odbywa się z zewnętrznego zestawu akumulatorów srebrowo-cynkoweych 12 V 20 Ah typu ZA-1-RZP-10 lub z dodatkowego zasilacza sieciowego Z-RZP-10, będącego też ładowarką akumulatorów. Zestaw akumulatorów pozwala na podłączenie innego, zewnętrznego akumulatora do zacisków oryginalnego zestawu, po włączeniu przełącznika "akumulator zewn.". Spadek napięcia zasilającego poniżej nominalnej wartości sygnalizowany jest zapaleniem się lampki "N.N.". Celem oszczędzania akumulatorów można użyć trybu "po pom." (pokrętło "odczyt"), w którym wynik będzie wyświetlany jedynie 5 sekund po zakończeniu pomiaru. Przy korzystaniu z zewnętrznego rejestratora można też zupełnie wyłączyć wyświetlacz cyfrowy. Z kolei tryb "kontr." umożliwia sprawdzenie świecenia wszystkich segmentów wyświetlacza:
Przyciski "start", "stop", "kas." służą do rozpoczynania, zatrzymywania i zerowania wyniku pomiaru. Czas pomiaru regulowany jest osobnym pokrętłem pozwalającym wybrać wartości 1, 10, 100 i 1000 s oraz "∞" (bez ograniczenia czasu pomiaru). Miernik współpracuje z sondami zewnętrznymi, m.in. z sondą scyntylacyjną SSU-70. Wyniki pomiarów mogą być zapisywane przez zewnętrzny rejestrator (wyjście analogowe) lub analizowane przez komputer (wyjście cyfrowe). Zasilacz wysokiego napięcia, włączany osobnym przyciskiem, posiada regulację w zakresie 300-1900 V, regulowaną skokowo co 100 V z dodatkową dokładną regulacją płynną co 0,2 V. Miernik może pracować zarówno przy dodatniej, jak i ujemnej polaryzacji sondy. Dyskryminator pozwala pracować w trybie analizatora o niezależnej regulacji poziomu środka i szerokości okna, jak również dyskryminatora o niezależnej regulacji obu progów lub tylko dolnego progu. Umożliwia to zliczanie tylko tych impulsów, których amplituda zawiera się w uprzednio określonych granicach, co pozwala na identyfikację izotopów. Rodzaje pracy dyskryminatora i analizatora ustawia się za pomocą zestawu pokręteł w prawym górnym rogu pulpitu.
Głównym elementem jest pulpit wyposażony w zasilacz wysokiego napięcia, wzmacniacz liniowy, przelicznik impulsów o regulowanej stałej czasowej oraz jednokanałowy analizator amplitudy.
Pulpit jest przystosowany do pracy w terenie - obudowa jest kroplo- i pyłoszczelna, a cały pulpit przenoszony jest w skórzanym futerale. Zasilanie odbywa się z zewnętrznego zestawu akumulatorów srebrowo-cynkoweych 12 V 20 Ah typu ZA-1-RZP-10 lub z dodatkowego zasilacza sieciowego Z-RZP-10, będącego też ładowarką akumulatorów. Zestaw akumulatorów pozwala na podłączenie innego, zewnętrznego akumulatora do zacisków oryginalnego zestawu, po włączeniu przełącznika "akumulator zewn.". Spadek napięcia zasilającego poniżej nominalnej wartości sygnalizowany jest zapaleniem się lampki "N.N.". Celem oszczędzania akumulatorów można użyć trybu "po pom." (pokrętło "odczyt"), w którym wynik będzie wyświetlany jedynie 5 sekund po zakończeniu pomiaru. Przy korzystaniu z zewnętrznego rejestratora można też zupełnie wyłączyć wyświetlacz cyfrowy. Z kolei tryb "kontr." umożliwia sprawdzenie świecenia wszystkich segmentów wyświetlacza:
Przyciski "start", "stop", "kas." służą do rozpoczynania, zatrzymywania i zerowania wyniku pomiaru. Czas pomiaru regulowany jest osobnym pokrętłem pozwalającym wybrać wartości 1, 10, 100 i 1000 s oraz "∞" (bez ograniczenia czasu pomiaru). Miernik współpracuje z sondami zewnętrznymi, m.in. z sondą scyntylacyjną SSU-70. Wyniki pomiarów mogą być zapisywane przez zewnętrzny rejestrator (wyjście analogowe) lub analizowane przez komputer (wyjście cyfrowe). Zasilacz wysokiego napięcia, włączany osobnym przyciskiem, posiada regulację w zakresie 300-1900 V, regulowaną skokowo co 100 V z dodatkową dokładną regulacją płynną co 0,2 V. Miernik może pracować zarówno przy dodatniej, jak i ujemnej polaryzacji sondy. Dyskryminator pozwala pracować w trybie analizatora o niezależnej regulacji poziomu środka i szerokości okna, jak również dyskryminatora o niezależnej regulacji obu progów lub tylko dolnego progu. Umożliwia to zliczanie tylko tych impulsów, których amplituda zawiera się w uprzednio określonych granicach, co pozwala na identyfikację izotopów. Rodzaje pracy dyskryminatora i analizatora ustawia się za pomocą zestawu pokręteł w prawym górnym rogu pulpitu.
Zasilacz sieciowy z wyjściem na 4 bolce ma dwa tryby pracy - ładowanie akumulatora i zasilanie radiometru:
Wymiary pulpitu wynoszą 30x18x30 cm, a masa 7,8 kg, zestawu akumulatorów 21x9x13 cm i 3,2 kg, zasilacza 21x9x1,45 cm i 2,6 kg.
Przyrząd jest sygnowany IBJ ZDAE Warszawa, czyli Instytut Badań Jądrowych, Zakład Doświadczalny Aparatury Elektronicznej. Prawdopodobnie jest to przyrząd produkowany w niewielkiej serii przez placówkę naukową, analogicznie do monitora KBAE 62/57, wytwarzanego przez Katedrę Budowy Aparatury Elektromedycznej Politechniki Warszawskiej. Jak dotąd, z jedynym egzemplarzem spotkałem się w Muzeum Marii Skłodowskiej-Curie przy ul. Freta w Warszawie. W literaturze zaś znalazłem wzmiankę o użyciu tego sprzętu do wykrywania znaczników promieniotwórczych w wodzie podczas badania rozchodzenia się ścieków w zbiornikach wodnych:
 |
| Źródło - http://www.iaea.org/inis/collection/NCLCollectionStore/_Public/27/011/27011016.pdf |
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz
Jeśli znajdziesz błąd lub chcesz podzielić się opinią, zapraszam!
[komentarz ukaże się po zatwierdzeniu przez administratora]