Trafił mi się bardzo ciekawy i rzadko występujący indykator promieniowania "Poisk-2". Urządzenie jest nietypowe, gdyż wykorzystuje 2 tuby typu SBT-9 z okienkiem mikowym o grubości 1.5 mg/ cm2, włączane jest przez... dotknięcie palcem dwóch styków z boku obudowy, a po wykonaniu pomiaru - wyłącza się!
Miernik jest mały (12,5x5,5x2,8 cm) i lekki (126 g z 2 bateriami CR2032). Zasilany był z 4 akumulatorków D-0.26D o napięciu 1.5V każdy, które można było ładować przez złącze, stanowiące jednocześnie włącznik. Wg danych rosyjskich powinny starczyć na 300 godzin pracy, pobierając prąd rzędu 2,6 mA. Akumulatorki te można zastąpić 2 bateriami CR2032 albo innymi np. 3V "N-size" (Radio Shack 23-585). Baterię CR2032 warto otoczyć kawałkiem tekturki, a na wierzch dać sprężynkę, by zapewnić kontakt z blaszką na drugiej części obudowy. Miernik włączamy, dotykając palcem dwóch styków z prawej strony obudowy, chwytając prawą ręką robi się to wręcz odruchowo za pomocą kciuka. Pomiar twa od 0.5 do 32 sekund w zależności od mocy dawki - przy silnych źródłach wynik wyświetla się praktycznie natychmiastowo, przy szkle uranowym, ceramice czy tle naturalnym trzeba czekać 32 s. Czerwona dioda "rabota" sygnalizuje trwający pomiar, jej delikatne mruganie pozwala zorientować się w natężeniu dawki zanim pomiar zostanie zakończony. Wynik wyświetla się tylko przez 3 sekundy, po czym miernik wyłącza się. Nie jest to zbyt wygodne, ale pewnie chodzi o oszczędność baterii. Skala składa się z 9 diod LED - 3 pierwsze oznaczają bezpieczny poziom promieniowania - 0.01, 0.02 i 0.05 mR/h, potem jest żółta dioda "uwaga" (0.1 mR/h), a następnie diody oznaczające niebezpieczny poziom - 0.2, 1, 3, 15 i >15 mR/h. Na tylnej ściance znajduje się tabela pozwalająca przeliczyć moc dawki gamma na aktywność w rozpadach na sekundę z centymetra kwadratowego. Dla pomiaru gamma fabryczna instrukcja zaleca zakryć okienek tub... palcem.
Dziwić może użycie liczników z okienkiem mikowym w prostym indykatorze promieniowania, jest to, można powiedzieć, strzelanie z armaty do wróbla. Liczniki takie są droższe niż typowe cylindryczne metalowe, np. SBM-20 oraz bardziej podatne na uszkodzenia. Dodatkowo tak małe okienko, jak w SBT-9, utrudnia "złapanie" odpowiedniej liczby cząstek z racji małej powierzchni czynnej detektora, co widać szczególnie przy słabych źródłach.
Kolejny test - jak widać miernik czasem zapomina wyświetlić pomiar i od razu się wyłącza, zwłaszcza przy mocniejszych źródłach, jakby potrzebował "odpoczynku":
Obudowa jest skręcona za pomocą pojedynczej śruby, dostęp do akumulatorków nie musiał być częsty, skoro starczały na 300 godzin pracy i można je było ładować:
Liczniki GM owinięte są po bokach folią ołowianą, dzięki czemu większośc promieniowania przenika do nich tylko przez okienka od przodu, przez ołów przeniknie jedynie silniejsze promieniowanie gamma:
 | |
|
Podsumowując, miernik jest ciekawą konstrukcją, i warto go mieć przy sobie, jak chcemy szybko oszacować moc dawki albo aktywność jakieś artefaktu. Warto go przechowywać w etui, aby się sam nie włączył, gdyż często się uruchamia podczas przypadkowego wzięcia do ręki.
Niestety czułość na słabe źródła, takie jak szkło i ceramika uranowa, nie jest zadowalająca. W przypadku szkła sporo zależy od kąta przyłożenia czujnika do powierzchni szkła oraz od grubości materiału, co jest dość uciążliwe, zwłaszcza przy czasie pomiaru 32 s. Nieco lepiej radzi sobie z torem - medalion Quantum Pendant czy siatka Auera (nawet fragment) powodują wzrost wskazań aż do 0.1 mR/h (żółty indeks). Ekranowanie tub G-M jest na tyle solidne, że jedynie mocniejsze źródła (wskazówka kompasu Adrianowa) działają na tuby przy napromieniowaniu z boku, ułatwia to kierunkowe szukanie źródeł przy podwyższonym tle.
Nowsza wersja, oznaczona Poisk-2M, ma skalę w jednostkach promieniowania gamma i aktywności beta, posiada normalny włącznik oraz dźwiękowe sygnalizowanie liczonych cząstek, różni się też obudową:
 |
| fot. Forum RHBZ. |
 |
| Fot. Forum RHBZ. |
Filmy z pracy nowszej wersji:
