Miedziany talerzyk Nelly Amadieu z glazurą uranową

Glazura barwiona dodatkiem związków uranu występowała nie tylko na wyrobach ceramicznych, które omawiałem już tutaj wielokrotnie, ale również na przedmiotach metalowych. Wyroby takie są dość rzadkie - udało mi się je znaleźć dopiero w ciągu ostatnich dwóch lat, choć targowe poszukiwania od 2020 r. prowadzę metodą "na przyrządy" (skanowanie "żelazkiem" każdego kartonu), która zmniejsza szansę przeoczenia "świecidełek" do minimum. Były to - kolejno:

• miedziana plakietka z wizerunkiem rycerza [LINK]
• miedziany trójkąt [LINK]
• plastikowe puzderko z Wietnamu ze stalową nakładką na pokrywce [LINK]
• miedziana tacka Esmaltes Garcia [LINK]
• miedziany świecznik [LINK]

Jak widać, są to zwykle wyroby z miedzi, tylko raz pojawił się przedmiot, gdzie glazurę uranową naniesiono na stali. Wyroby te niestety najczęściej nie są sygnowane, co utrudnia identyfikację producenta i ewentualne poszukiwanie innych jego wyrobów. Czasami jednak trafiają się wyroby z czytelną, łatwą do zidentyfikowania sygnaturą.

Prezentowany talerzyk ma średnicę 152 mm i głębokość 26 mm. Z jednej strony ma wzór w kształcie gwiazdy z żółtej glazury uranowej otoczony ozdobnymi łuskami niewykazującymi aktywności.

 

Sonda scyntylacyjna LS-5a

Sprzęt dozymetryczny produkowany w Polsce można umownie podzielić na trzy generacje. Generacja zerowa obejmuje przyrządy z końca lat 50. i początku 60., gdy przemysł jądrowy dopiero raczkował, a mierniki i ich wyposażenie wytwarzano metodą rzemieślniczą w tzw. gospodarstwach pomocniczych wyższych uczelni i innych placówek naukowych [LINK]. Potem nastąpiła pierwsza generacja, czyli wyroby fabryczne, produkowane przez Biuro Urządzeń Techniki Jądrowej w małych seriach na początku lat 60. Były to radiometry kieszonkowe RK-60 i RK-63, indykatory RIK-59, a także radiometry uniwersalne RUS-4 i RUS-5 oraz cała rodzina sond do nich. Były to:

• licznikowa beta-gamma LGM-2 (12 x STS-5/BOB-33 lub 3 x STS-6) - 50 szt.
• scyntylacyjna LS-3 - 15 szt.
• scyntylacyjna LS-5 (j.w.) - 20 szt.
• licznikowa LP-2 z licznikiem proporcjonalnym RZP-40
• okienkowa LGO-1
• okienkowa LGO-5 (3 liczniki okienkowe) - 50 szt.
• okienkowa LGO-7 (7 liczników okienkowych) - 50 szt.

Wszystkie były podłączane do radiometrów RUS-4 i RUS-5 za pomocą kabla wielożyłowego i wtyku o wielu stykach, doprowadzających osobno wysokie napięcie oraz sygnał. W radiometrze RUS-5a wprowadzono istotną modyfikację - sondy podłączano za pomocą pojedynczego przewodu współosiowego (koncentrycznego). Sondy z nowym systemem podłączenia oznaczono literą "a", tak samo jak zmodyfikowany radiometr. Wkrótce podłączenie na przewód koncentryczny stanie się standardem i doprowadzi do rozwoju II generacji sprzętu, produkowanego już przez Zjednoczone Zakłady Urządzeń Jądrowych "Polon". Będzie to cała rodzina sond (SGB/SSA/SSU) i współpracujących z nimi radiometrów RUST i URL. Pewnym wyjątkiem jest tutaj system Standard-70 z dwoma przewodami różniącymi się rozmiarem wtyku koncentrycznego, przeznaczony był jednak dla aparatury wysokowyspecjalizowanej - traktuję ją jako boczną odnogę II generacji. Generacja III to modyfikacje przyrządów generacji II, powstałe w połowie lat 70.

Dozymetr Siemens EPD-1

Przyrząd ten jest profesjonalnym miernikiem dawki i mocy dawki, przeznaczonym do oceny indywidualnego narażenia na promieniowanie. Należy do tej samej klasy sprzętu, co SAIC PD-10i, SOR/T, DMC 2000 i DMC 3000, czyli miniaturowych przyrządów o wzmocnionej obudowie i bardzo szerokim zakresie pomiarowym, przy jednocześnie ograniczonych funkcjach dostępnych z poziomu użytkownika.

Siemens EPD-1 mierzy następujące wartości:

• indywidualny równoważnik dawki Hp(10), czyli dawka mierzona w tkance miękkiej na głębokości 10 mm, w dozymetrach EPD-1 opisana jako HP lub WB (dawka na całe ciało), zakres 0-16,77 Sv
• indywidualny równoważnik dawki Hs(0,07), czyli dawka mierzona w tkance miękkiej na głębokości 0,07 mm (de facto na powierzchni skóry), w dozymetrach EPD-1 opisana jako HS lub SK (dawka na skórę), zakres 0-16,77 Sv
• równoważnik mocy dawki Hp(10), zakres 0-16 Sv/h
• równoważnik mocy dawki Hp(0,07), zakres 0-10 Sv/h

Monitor skażeń rąk, obuwia i odzieży MSK-1

Pod koniec lat 50. XX w. coraz powszechniejsze zastosowanie radioizotopów w nauce, medycynie i przemyśle spowodowało konieczność zabezpieczenia pracowników przed szkodliwym działaniem promieniowania jonizującego. Oprócz kontroli przyjmowanych dawek od napromieniowania zewnętrznego (dawkomierzami elektrooptycznymi i błonami dozymetrycznymi) konieczna była również kontrola skażeń ciała i odzieży, aby uniknąć znacznie groźniejszego napromieniowania wewnętrznego. Szczególne zagrożenie stwarzały emitery promieniowania alfa, wyjątkowo niebezpieczne w przypadku dostania się do organizmu.

W Pracowni Dozymetrycznej Instytutu Badań Jądrowych opracowano przyrząd MSK-1, będący poprzednikiem bramek dozymetrycznych. Produkowała go w małej serii Konstrukcyjno-Prototypowa Spółdzielnia Pracy "Eureka". Miernik pozwalał na szybkie wykrycie nawet nieznacznych skażeń rąk, obuwia i odzieży.

Dozymetr GM02 z Aliexpress

Przyrząd ten trochę przypomina osławiony Y-M06 z uwagi na podobne elementy sterujące oraz układ menu i wartości progów. Jest to jednak konstrukcja znacznie bardziej zaawansowana i dopracowana niż tamten miernik, uznany przeze mnie za najgorszy dozymetr na Aliexpress.

Detektorem promieniowania jest miniaturowy licznik G-M całkowicie ukryty pod plastikiem obudowy, dozymetr należy więc do II szkoły budowy dozymetrów wg mojej autorskiej systematyki [LINK].