28 lutego, 2023

Dozymetr AIR-02 z Aliexpress

Ten przyrząd należy do niższej półki dozymetrów dostępnych na Aliexpress i wpisuje się w serię dozymetrów przenośnych, ale już nie kieszonkowych, przeznaczonych bardziej do pracy stacjonarnej niż do stałego noszenia przy sobie.


Detektorem promieniowania jest szklany licznik G-M, umieszczony po przekątnej obudowy. Fragment korpusu licznika widać przez kratkę na spodzie miernika - orientacyjne położenie zaznaczyłem na zdjęciu:

23 lutego, 2023

Miedziana tacka Esmaltes Garcia z glazurą uranową

Ten rok, wraz z końcówką poprzedniego, upłynie pod znakiem glazury uranowej na metalu. Prezentowana tutaj tacka jest już czwartym wyrobem metalowym pokrytym glazurą uranową. 

Znalazłem ją szukając metodą "na przyrządy", gdyż uranowy pomarańcz, jakkolwiek wyraźny, ginie w ogólnej pstrokaciźnie psychodelicznych wzorów. 

18 lutego, 2023

Dozymetr YF-8608 z Aliexpress

Przyrząd ten należy do kategorii mierników kombinowanych, które oprócz pomiaru promieniowania jonizującego mierzą też inne wartości. Takim miernikiem był omawiany w zeszłym roku JD-3001, który mierzył dodatkowo natężenie pola elektromagnetycznego oraz temperaturę i wilgotność powietrza. 

Prezentowany tutaj przyrząd, oznaczony YF-8608, jest znacznie skromniejszy, zarówno pod względem funkcji, jak i wykonania. 


Urządzenie mierzy następujące wartości:

13 lutego, 2023

Targowe poszukiwania metodą "na przyrządy"

Często na blogu wspominam, że dany artefakt znalazłem, szukając metodą „na przyrządy”. Pora więc poświęcić tej metodzie kilka słów. Nazwę zaczerpnąłem z lotnictwa, gdzie oznacza lot w oparciu tylko o wskazania przyrządów pokładowych (Instrument Flight Rules, IFR), bez widoczności ziemi, horyzontu itp. Przeciwieństwem jest lot VFR (Visual Flight Rules), czyli w oparciu o zewnętrzne punkty odniesienia, będące pod kontrolą wzroku pilota.

https://www.youtube.com/watch?v=d3qIQTG48jU

Analogicznie, przy targowych poszukiwaniach można wypatrywać obiektów podejrzewanych o „świecenie”, a następnie sprawdzać je dozymetrem, bądź też „skanować” dozymetrem wszystkie wyroby i śledzić odczyt w poszukiwaniu nagłego wzrostu.

08 lutego, 2023

Kamil Dworaczek - W cieniu radioaktywnej chmury

Publikacja ta, wydana w 2022 r przez IPN, wypełnia poważną lukę, jaka do tej pory istniała wśród pozycji dotyczących katastrofy w Czarnobylu. Otóż większość prac na ten temat została napisana przez autorów zagranicznych i skupiała się na:

  • technicznym aspekcie katastrofy, 
  • działaniach Likwidatorów, 
  • osobistych tragediach mieszkańców Prypeci i okolic, 
  • skutkach zdrowotnych, 
  • reperkusjach międzynarodowych. 

W Polsce, nie licząc pierwszej dekady po katastrofie, ukazało się mało wydawnictw na temat krajowych skutków Czarnobyla. Do tej pory też nikt nie ujął w sposób całościowy działań władz PRL i oddźwięku katastrofy czarnobylskiej w Polsce. Przyczynkiem do badań, ale tylko jednego aspektu, była moja praca magisterska, poświęcona propagandowym technikom ukrywania katastrofy przez władze polskie (skrót opublikowany w "Dziejach Najnowszych" R. 43, nr 2 (2011), s. 115-132, pełna wersja w serwisie Akademia.edu - LINK). Teraz Czytelnik dostaje do rąk przeglądową publikację, która prowadzi  od momentu wykrycia skażeń nad Polską aż do końca czerwca 1986 r., kiedy zainteresowanie sprawą Czarnobyla wyraźnie zmalało.

Praca powstała w oparciu o solidną kwerendę źródłową, obejmującą zarówno materiały archiwalne, jak również wywiady z głównymi uczestnikami, w tym ówczesnym rzecznikiem rządu, Jerzym Urbanem. Autor omawia dostępne źródła, jak również te, do których nie udało się dotrzeć lub zostały utracone. 

02 lutego, 2023

Promieniowanie jonizujące czy radioaktywne?

Promieniowanie jonizujące, któremu poświęcony jest mój blog, niekiedy bywa określane mianem „promieniowania radioaktywnego”, choć termin ten nie występuje ani w literaturze naukowej, ani w ustawodawstwie (por. prawo atomowe - LINK). Przyjrzyjmy się więc nazewnictwu od strony językowej.

Definicja przymiotnika „radioaktywny” w Słowniku Języka Polskiego odsyła nas do hasła „promieniotwórczy”, są to bowiem synonimy i mogą być używane wymiennie [LINK]. „Promieniotwórczy” zaś oznacza:

  • „związany z promieniotwórczością” 
  • „radioaktywny" . 

Promieniotwórczość z kolei to zdolność jąder atomowych do samorzutnego rozpadu, połączonego zwykle z emisją cząstek alfa, beta lub kwantów gamma. Zatem termin „promieniowanie radioaktywne” możemy zastąpić terminem „promieniowanie promieniotwórcze” i wychodzi nam pleonazm („masło maślane”), podobnie jak w przypadku terminu "demokracja ludowa" ("ludowe rządy ludu"). Określenie "promieniowanie radioaktywne (promieniotwórcze)" jest o tyle błędne, ponieważ promieniowanie samo w sobie nie jest „promieniotwórcze” („radioaktywne”), ono jest raczej skutkiem promieniotwórczości, czyli  zdolności do emitowania promieniowania przez niektóre pierwiastki. Warto też zwrócić uwagę na fakt, że promieniowanie jonizujące nie zawsze jest skutkiem zjawiska radioaktywności, które - z definicji - zachodzi na poziomie jądra atomowego. Przykładem może sytuacja, gdy elektron wybity na wyższą orbitę powraca na niższą, oddając nadmiar energii w postaci kwantu promieniowania rentgenowskiego - całe zjawisko zachodzi między powłokami elektronowymi (na rysunku  tor cząstki nr 1). Podobnie dzieje się w przypadku promieniowania hamowania (nr 2):

https://www.seceng.co.kr/eng/technology/xray_principle/?ckattempt=1