Pomiar promieniowania jodu-131 z tarczycy

Jod-131, omawiany przeze mnie kilka lat temu [LINK] jest szeroko stosowany w diagnostyce i leczeniu tarczycy. Najczęściej stosowanym badaniem jest scyntygrafia, czyli badanie wielkości, położenia, kształtu i jodochwytności tarczycy Przy leczeniu zaś jod stosuje się samodzielne lub jako uzupełnienie zabiegu operacyjnego usunięcia tarczycy. W tym drugim przypadku jod ma na celu zniszczenie resztkowego utkania tarczycy oraz mikro- i makroprzerzutów [LINK].

Bionerd, CC BY-SA 3.0 <https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0>, via Wikimedia Commons

Tomasz Ilnicki - Czarnobyl i Fukushima

Czarnobyl i Fukushima, dwie katastrofy, które dosłownie zatrzęsły światem i zmieniły postrzeganie energetyki jądrowej. O Czarnobylu (1986) napisano całe tomy, a nazwa ta często jest synonimem katastrofy naturalnej czy wręcz silnego skażenia, nie tylko radioaktywnego (np. Polski Czarnobyl). Po czarnobylskiej katastrofie całe lata zajęło odbudowywanie zaufania do energetyki jądrowej. Gdy to nastąpiło i społeczeństwa uwierzyły w nowoczesne, dobrze zabezpieczone reaktory, potężne tsunami uderzyło w japońską elektrownię Fukushima Daiichii (2011). Zabezpieczenia wyłączyły reaktory już wcześniej, przy pierwszych wstrząsach tektonicznych, jednak fala tsunami pokonała ochronny mur i zalała teren elektrowni, uszkadzając instalacje odpowiedzialne za sterowanie reaktorem i zasilanie awaryjne.

Co było potem, wszyscy wiemy - stopienie rdzeni w dwóch reaktorach, wybuch, skażenie, ewakuacja, panika, kolejny masowy odwrót od energetyki jądrowej [LINK]. 

Odpady radioaktywne w śmieciarce w Szczecinie

Od użytkownika @adr_serwis_gliwice otrzymałem na Instagramie informację, że w 6 kwietnia w Szczecinie wykryto odpady radioaktywne w śmieciarce wjeżdżającej do Zakładu Termicznego Unieszkodliwiania Odpadów EcoGenerator [LINK]. 

https://gs24.pl/odpady-radioaktywne-w-smieciarce-na-parkingu-eco-generatora-w-szczecinie-zdjecia/ga/c1-17465717/zd/66643455

Promieniowanie wykryły bramki radiometryczne, wobec tego przeprowadzono pomiary ręcznymi dozymetrami. Stwierdzono maksymalną moc dawki 1,41 µSv/h przy samochodzie, w związku z czym pojazd poddano kwarantannie. 

Porównanie dozymetrów z Aliexpress

Zgodnie z zapowiedzią umieszczam porównanie sprzętu dozymetrycznego dostępnego obecnie na Aliexpress. Ma ono charakter przeglądowy, bez zagłębiania się w szczegóły - skupiłem się na najważniejszych wadach i zaletach poszczególnych mierników, orientacyjnej cenie i czułości. Nie podawałem zakresu pomiarowego, ponieważ:

• w większości przyrządów jest podobny: 50 - 100 µSv/h lub 10 - 50 mSv/h i zwykle dość zawyżony
• niekiedy nie jest w ogóle podany w instrukcji lub specyfikacji, 
• nawet jeśli instrukcja o nim wspomina, to często faktyczny zakres jest dużo mniejszy, gdyż przy wyższych wartościach dozymetr zawiesza się (GMJ-3) lub zaczyna liczyć od nowa (XR-1 Pro)

Zwróciłem za to uwagę na zasilanie - jeśli często korzystamy z dozymetru, to akumulator starczający na 10 godzin pracy może być irytujący (GC-01!), zaś paluszki AA czy AAA dostaniemy praktycznie wszędzie.

Dozymetr KKMOON Y-M06 z Aliexpress

Recenzowanie mierników z Aliexpress bywa niekiedy dość kłopotliwe, szczególnie gdy omawiany model... nie ma żadnej nazwy. Niekiedy nie udaje się jej znaleźć ani na opakowaniu, ani na obudowie,  ani w ogłoszeniu. Tak też jest w przypadku tego miniaturowego dozymetru, który od zeszłego roku jest dostępny w sprzedaży. Początkowo planowałem oznaczyć go wyłącznie nazwą dystrybutora, który zresztą expressis verbis potwierdził, że dozymetr nie ma żadnego oznaczenia modelu (!). Ostatecznie, po uważnym wczytaniu się w instrukcję, znalazłem małym druczkiem oznaczenie typu Y-M06. Wkrótce zresztą ten miernik zaczął być sprzedawany pod swoją nazwą.

Dozymetr wyróżnia się solidną, elegancką obudową z trawionego aluminium, która niestety skutecznie osłabia niskoenergetyczne promieniowanie. Detektorem promieniowania jest miniaturowy licznik G-M nieznanego typu. Instrukcja podaje tylko długość - 48 mm. Umieszczono go pod tylną ścianką, na wysokości wyświetlacza:

Trytowy kompas mapowy Silva 4/54

Szwedzka firma Silva (https://silvasweden.com/) znana jest z doskonałej jakości kompasów, zarówno profesjonalnych, jak i amatorskich. Początkowo stosowano w nich radowe farby świecące - jeden egzemplarz opisał Adam "Mad Boar" [LINK]. Później rad zastąpiono farbami okresowego świecenia (w wyrobach popularnych) lub oświetlaczami trytowymi (w produktach dla wojska). Właśnie taki wojskowy egzemplarz z trytowym podświetleniem udało mi się niedawno nabyć na targu.

Jest to model Silva 4/54 (nr NATO W 10/6605-99-529-3731), wyprodukowany na potrzeby armii brytyjskiej. Kompas, a właściwie busola, choć w języku potocznym przyjęło się używać tych terminów zamiennie. Tymczasem kompas jedynie wskazuje północ (a tym samym pozostałe kierunki), zaś busola umożliwia wyznaczenie azymutu, czyli kąta między kierunkiem północnym a danym kierunkiem poziomym, np. kierunkiem marszu, kursem samolotu itp. Można więc przyjąć, że prawie wszystkie dostępne na rynku "kompasy" (oprócz najprostszych) są w rzeczywistości busolami. Dodatkowe zamieszanie wprowadza Słownik Języka Polskiego, w którym termin "busola" jest traktowany jako przestarzałe określenie kompasu:

Cyfrowy zestaw zliczający Standard 70 - obsługa

Standard 70 ZZUJ był systemem modułowej aparatury dozymetrycznej, przeznaczonej do montażu w standardowych stojakach o szerokości 19 cali. Ogólne założenia i poszczególne moduły omówiłem pokrótce przy okazji wpisu o ZAPKS-1 [LINK]. Tutaj zatem skupię się na szczegółach eksploatacji konkretnego zestawu, który wreszcie udało mi się nabyć i dzięki wydatnej pomocy Michała z https://wmpolon.blogspot.com/ (pozdrowienia!) przywrócić do życia.

Zestaw złożony jest z obudowy (szerokość 440 mm, wysokość 105 mm, głębokość 450 mm) będącej jednocześnie zasilaczem niskiego napięcia i oznaczonej symbolem ZNN-44. Stanowi ona bazę dla 4 wkładek z różnymi przyrządami o wymiarach 100x75x270 mm każda.