Tym razem chciałbym przedstawić sprzęt starszej generacji, jakim jest radiometr komorowy RKL-60 wyprodukowany w 1962 r. przez Biuro Urządzeń Techniki Jądrowej - Zakład Doświadczalny - Bydgoszcz. Jego nazwa oznacza "radiometr komorowy liniowy wzór 1960". Podobny miernik, ale ze skalą logarytmiczną, oznaczano RKLG. Obudowa ma pistoletowy kształt, miernik działa na zasadzie komory jonizacyjnej o pojemności 1.7 litra zamiast typowego licznika Geigera-Mullera. Zakres pomiarowy od 1 do 1500 mR/h (10-15000 uSv/h) podzielony na 3 podzakresy (podstawowa skala 1-15 mR/h, mnożniki 1, 10 i 100x). Zakres energetyczny dla promieniowania gamma między 70 keV a 1.5 MeV. Dla promieniowania beta - wszystkie energie, które przenikną przez okienko celofanowe o grubości powierzchniowej 5 mg/cm2. Możliwość przedłużenia sondy specjalnym przedłużaczem w celu pomiaru silnie aktywnych źródeł z większej odległości.
Sonda pomiarowa ma przesuwaną osłonę, zatem mierzy też promieniowanie beta. Urządzenie zasilane jest dużą liczbą nietypowych baterii - w chwycie połączone równolegle, w komorze za wskaźnikiem - szeregowo (?). Prawdopodobnie część ogniw zasila obwody żarzenia, a część - anodowe, podobnie jak w innych starszych miernikach. Wg specyfikacji komplet świeżych ogniw starcza na 50 godzin pracy.
Uruchamianie odbywa się wg typowego schematu dla mierników tej generacji - „anoda, żarzenie, zero” (regulacja poszczególnych parametrów po ustawieniu przełącznika w odpowiednich położeniach, tak samo jak w rentgenometrze D-08 i radiometrze DP-11B).
Urządzenie ma „kontrolkę” Sr-90 taką jak w DP-66, włączaną przez naciśnięcie „spustu” przy chwycie pistoletowym - przesuwa się wtedy ona do okienka pokrytego cienką folią metalową w obudowie komory jonizacyjnej.
Radiometr ten przedstawiłem raczej jako ciekawostkę i zabytek kolekcjonerski. Zakres pomiarowy i nietypowe źródła zasilania czynią go mało przydatnym w codziennej praktyce. Służył w radiologii, rentgenoskopii, radiochemii i innych dziedzinach do badania szczelności różnego rodzaju czujników izotopowych i innych urządzeń zawierających silne źródła promieniowania.
Poniżej specyfikacja techniczna z katalogu Aparatura jądrowa - informator techniczny (Warszawa b.r.w. [1963]):
Drugi katalog (Katalog 14-R - Aparatura radiometryczna z 1961 r.) informuje o możliwości zamontowania przedłużacza komory, pozwalającego na pomiar z odległości:
Czy da się go zasilić jakimiś współczesnymi bateriami?
OdpowiedzUsuńteoretycznie można przystosować zwykłe paluszki R6 / AA, nakłuwając ich (+) punktakiem, by się nie ześlizgiwały z kontaktów, ale tam są też miejsca na dużo krótsze baterie, które nie wiem, czym zastąpić.
Usuń