28 listopada, 2020

Ranking dozymetrów dostępnych na rynku w 2020 r.

Zgodnie z życzeniem jednego z Czytelników umieszczam swoisty "ranking" dozymetrów klasy popularnej, dostępnych obecnie w handlu. Uwzględniłem w nim tylko mierniki dla użytku amatorskiego, nie ma więc w nich laboratoryjnych radiometrów serii RK czy RKP, ani tym bardziej mierników wojskowych (seria DP i in.). Zestawienie dotyczy zarówno przyrządów obecnie produkowanych, jak również najważniejszych mierników "poczarnobylskich", czyli z początku lat 90. Wykaz oczywiście nie jest pełny, uwzględniłem w nim jedynie modele najczęściej pojawiające się w sprzedaży. Pod uwagę brałem głównie rynek krajowy (Allegro, Olx), ale też zagraniczny (eBay, Aliexpress), szczególnie jeśli chodzi o droższe czy rzadsze przyrządy. Wiele spośród nich było recenzowanych na blogu, więc po dodatkowe informacje odsyłam do odnośnych notek.

W kwestii ceny przyjmowałem najczęściej pojawiającą się wartość (dominantę), jako bardziej reprezentatywną niż średnia arytmetyczna. Ceny dotyczą nowych egzemplarzy mierników produkowanych współcześnie, w przypadku zaś dozymetrów już nieprodukowanych, przyjąłem ceny sprawnych, dobrze zachowanych egzemplarzy. Wartości w euro i dolarach przeliczyłem po bieżącym kursie NBP. Podane wartości są oczywiście orientacyjne i mają pokazać jedynie rząd wielkości, zaszeregowanie dozymetru do określonej "półki".

Wybór wad i zalet dokonany został na podstawie mojego subiektywnego uznania, opartego w większości na własnych testach. Nie jest to żadnym razie pełna charakterystyka przyrządu, a jedynie zaznaczenie pewnych kwestii, mniej lub bardziej istotnych dla nabywcy. W niektórych przypadkach o dozymetrze trudno powiedzieć coś dobrego (Palesse 26K86), inne zaś nie mają istotnych wad (Mazur PRM9000). W innych zalet jest dużo, a wad niewiele (Radex RD1008).

dozymetr pomiar osłona detektora cena zalety wady
Air Counter S γ i częściowo β plastik obudowy 250 małe wymiary mały zakres pomiaru, powolny czas reakcji
ANRI Sosna β+γ zdejmowany filtr 300-400 bardzo solidna obudowa, jednoznaczny wynik, tryb zliczania impulsów brak pomiaru w trybie uśredniania wyniku
Atom Simple γ i częściowo β plastik obudowy 300 wysoka czułość, małe wymiary nie współpracuje z każdym telefonem
Biełła γ folia ołowiana 200-300 dobre ekranowanie licznika umożliwiajace pomiar samej emisji gamma długi czas pomiaru, toporna obudowa
BlackWings β+γ plastik obudowy 300-400 duża czułość, dawkomierz z przelicznikiem na roczną dawkę, wynik też w cps reset dawkomierza po wyłączeniu, ubogie ustawienia
BR6 β+γ kratka 300 duża czułość, niska cena, funkcja histogramu nieszczelna obudowa, toporne wykonanie
BR9B γ i częściowo β plastik obudowy 300 względnie duża czułość, niska cena, funkcja histogramu niska czułość na słabe promieniowanie
Cajoe GMV-2 γ i częściowo β plastik obudowy 250 prosta obsługa niska czułość na słabe promieniowanie, łatwość przeciążenia
DKS-04 γ +neutrony ekran z kadmu 300 duży zakres pomiarowy, krótki czas pomiaru, czułość na neutrony, tryb dawkomierza niska czułość na słabe promieniowanie
Ekorad EKO-1 α+β+γ zdejmowany filtr 400 duża czułość, funkcja odejmowania tła, pomiar mocy dawki i aktywności nieergonomiczne menu
FS-2011 β+γ kratka 250 dużo progów alarmu, dość dobra czułość brak funkcji dawkomierza
Gamma Scout α+β+γ dwie przesłony 1400-2500 osobne przesłony odcinające promieniowanie α i β, współpraca z PC, dużo funkcji logowania pomiaru słabe ekranowanie, nieszczelna i wątła obudowa, brak dźwięku i alarmu w najtańszej wersji, dozymetr jest stale włączony, baterię musi wymienić serwis
GQ GMC-320 Plus β+γ kratka 400 dużo funkcji pomiaru, duża czułość, współpraca z PC, opcja termometru nieszczelna obudowa, brak filtra
GQ GMC-500 Plus β+γ kratka 500 dużo funkcji pomiaru, duża czułość, współpraca z PC, opcja termometru, współpraca z PC przez Bluetooth brak filtra
GQ GMC-600 Plus α+β+γ kratka 1100 duża czułość, dużo funkcji pomiaru, współpraca z PC przez Bluetooth brak filtra
Greentest EKO-5 γ i częściowo β plastik obudowy 500-800 funkcja testera zawartości azotanów w żywności mały zakres pomiarowy, niska czułość, wysoka cena
Jupiter SIM-05 γ folia ołowiana 400 duży zakres pomiarowy, krótki czas pomiaru na II zakresie mało progów alarmu
KB4011 β+γ kratka 300 szybka reakcja na zmiany mocy dawki, małe wymiary mało progów alarmu
LR4011 β+γ kratka 250 względnie duża czułość, niska cena, funkcja histogramu toporne wykonanie, brak funkcji dawkomierza, mało progów alarmu
Master-1 γ folia ołowiana 100-200 małe rozmiary mały zakres, łatwość przeciążenia, niewielka dokładność
Mazur PRM9000 α+β+γ kratka 2200 duża czułość ubogie i toporne menu, wysoka cena, brak filtra odcinającego promieniowanie α i β
MS-04B Expert α+β+γ zdejmowany filtr 300-400 duża czułość, krótki czas pomiaru na II zakresie nieintuicyjna obsługa, wada fabryczna wymagajaca korekty w elektronice, tandetne wykonanie
Palesse 26K86 γ folia ołowiana 200-300 brak wadliwa elektronika, długi czas pomiaru, mały zakres
Polaron Pripyat' β+γ zdejmowany filtr 400-500 duża czułość, szybki czas reakcji nawet na słabe źródła, pomiar napięcia baterii, skuteczny filtr promieniowania β powolny spadek wyniku,brak resetu
Radex ONE γ i częściowo β plastik obudowy 450 małe wymiary niska czułość na słabe promieniowanie
Radex RD1008 α+β+γ zdejmowany filtr 1400 osobny równoczesny pomiar β i gamma, funkcja odejmowania tła, bardzo mały pobór prądu, alarm wibracyjny delikatna budowa
Radex RD1503 β+γ kratka 400 duża czułość, wskaźnik dokładności pomiaru mały zakres pomiaru, niewygodne menu
Radex RD1706 β+γ kratka 800 duża czułość, wskaźnik dokładności pomiaru, duży zakres pomiarowy, alarm wibracyjny niewygodne menu
RadiaScan 701A α+β+γ zdejmowany filtr 1400 duża czułość wysoka cena
Radiatex MRD-2 γ i częściowo β plastik obudowy 400 możliwość logowania wyniku i współpracy z PC, opcja własnej korekty charakterystyki czułości licznika małoseryjna produkcja
Radiation Alert Inspector α+β+γ kratka 1000-1600 duża czułość brak filtra
RKSB-104 β+γ zdejmowany filtr 400 duża czułość, opcja przedłużonego pomiaru przydatna przy słabych źrodłach nieszczelna obudowa, kłopotliwa zmiana trybu za pomocą mikroprzełączników
Rodnik 3 β+γ kratka 300 małe wymiary, duża czułość, funkcja zegara, magnesy w obudowie,mały pobór prądu brak funkcji dawkomierza, niewygodne menu
Smart Geiger γ i częściowo β plastik obudowy 150 bardzo małe wymiary niska czułość na słabe promieniowanie, mała dokładnosć pomiaru, podatność na zakłócenia, nie współpracuje z każdym telefonem
Soeks 01M β+γ kratka 600 funkcja histogramu, reset pomiaru przy skoku wyniku brak uszczelnień, długi czas reakcji na słabe źródła, duży pobór prądu
Soeks 112 β+γ kratka 400 małe wymiary, niski pobór prądu brak uszczelnień, długi czas reakcji na słabe źródła, nieergonomiczne menu
Soeks Ecovisor F4 β+γ kratka 1000 liczne funkcje dodatkowe - pomiar EMF, twardości wody i zawartości azotanów, duża czułość krótki czas pracy na akumulatorze, brak współpracy z PC
Soeks Quantum β+γ kratka 1600 szybki czas reakcji, osobny wskaźnik impulsów dla każdego licznika liczniki po bokach urządzenia a nie obok siebie, czyli do pomiaru promieniowania otoczenia,a nie artefaktów
Terra P β+γ zdejmowany filtr 700 solidne wykonanie, duża czułość, duży zakres pomiaru, funkcja dawkomierza i alarmu, funkcja uśpienia, zegarek i budzik czas reakcji i wyświetlanie wyniku wolniejsze niż w Polaronie
Voltcraft Gamma Check A γ plastik obudowy 700 funkcja dawkomierza, ergonomiczna obudowa tylko pomiar gamma
Voltcraft Gamma Check Pro γ plastik obudowy 900 funkcja dawkomierza, współpraca z komputerem, ergonomiczna obudowa tylko pomiar gamma

Po przeanalizowaniu tej tabeli można wyróżnić kilka segmentów oraz swoistych faworytów.

  • proste dozymetry gamma produkcji radzieckiej, w większości nieprzydatne, chyba że mamy silniejsze źródła tego promieniowania (zegary lotnicze, kompasy)
  • proste dozymetry beta-gamma produkcji chińskiej i radzieckiej, które zwykle mierzą łączną moc dawki beta+gamma, niekiedy trochę osłabioną przez plastik obudowy
  • dozymetry beta gamma mające porządny filtr promieniowania beta - w tym segmencie niewiele jest nowoczesnych przyrządów (Terra-P) i kilka starych konstrukcji (Pripyat', Sosna)
  • dozymetry z licznikiem okienkowym różnych rozmiarów, zarówno miniaturowym (Gamma Scout), jak i typu pancake, wyposażone w filtry lub mierzące tylko łączną emisję alfa+beta+gamma, znacznie droższe. Szczytową konstrukcją jest Radex RD1008, który wykorzystuje dwa liczniki okienkowe i podaje osobno wartość mocy dawki gamma i aktywności beta.

Zatem ostatecznie, jaki dozymetr wybrać? Na sam początek, do szukania większości źródeł i bieżącego monitorowania otoczenia wystarczy prosty miernik z Aliexpress, nawet taki z detektorem zakrytym przez plastik obudowy. Gdy chcecie szukać szkła uranowego, warto wybrać przyrząd, gdzie licznik G-M osłonięty jest jedynie kratką, przyrządy takie są niewiele droższe. Jeśli dozymetria Was nie wciagnie, nie poniesiecie dużego wydatku, natomiast nawet na prostym mierniku nauczycie się podstaw pomiarów dozymetrycznych. Następnym krokiem może być stary dobry Pripyat', który nawet dziś, 30 lat od opracowania, nadal jest bezkonkurencyjny i pod pewnymi względami przewyższa nowszą i droższą Terrę. Mając taki miernik, możemy mierzyć promieniowanie typowych źródeł promieniowania w przedmiotach codziennego użytku. Sam przez większość czasu korzystam z Polarona, używając Sosny, gdy szybko chcę mieć konkretny wynik. Polaron wykryje przeważającą większość szkła uranowego (niskoaktywne nieco wolniej), całość ceramiki oraz farb świecących.

Zakup dozymetru z licznikiem okienkowym powinien być dobrze przemyślany, gdyż oprócz wyższej ceny jest on również znacznie bardziej podatny na uszkodzenia mechaniczne, a wzrost czułości nie jest radykalnie większy w stosunku do układu dwóch liczników metalowych, np. STS-5. Po więcej informacji odsyłam do notek o licznikach okienkowych.

Ostrzegam też przed przeinwestowaniem - nie kupujmy drogiego miernika, którego większości funkcji nie będziemy wykorzystywać, ani tym bardziej miernika, którego cena jest nadmierna w stosunku do osiągów. Pamiętajmy też, że przyrządy z wyższej półki są trudniejsze do odsprzedaży. Mniej osób wyda na dozymetr, zwłaszcza pierwszy, kwotę rzędu 1000-1500 zł, w przeciwieństwie do mierników budżetowych, który czasem uda się sprzedać nawet i przeciętnemu "Kowalskiemu", chcącemu hobbystycznie "poszukać promieniowania" lub obawiającemu się powtórki Czarnobyla. Piszę o tym dlatego, ponieważ dozymetria nie każdego wciągnie, nawet po początkowym zainteresowaniu i sprawdzaniu dozymetrem każdego przedmiotu w otoczeniu. Jeśli potrzebujecie dodatkowej porady, chcecie kupić lub sprzedać dozymetr, piszcie przez formularz kontaktowy bloga. Służę konsultacją!

9 komentarzy:

  1. Super! Dzięki za ranking. Fajnie jak będzie aktualizowany, bo jest pomocną ściągawką.

    OdpowiedzUsuń
  2. W tym roku dowiedziałem się o dość ciekawym urządzeniu jak Radex Obsidian.

    Ciekawe jest to ze producent podaje cenę 14900 RUB co w przeliczaniu daje około 750 zl przy czym ten licznik używa scyntylatora (CsI + SIPM) co jest dość niezwykle w takiej cenie. A na dodatek jeszcze ma tryb spektrometryczny(dość kiepskiej rozdzielczości rzędu 12% ale jednak coś).

    Opinia w rosyjskojęzycznym internecie są podzielone - głownie chwalą czułość (co jest nie wątpliwe) ale również narzekają na jakość wykonania obudowy/ekranu oraz liczne bugi w oprogramowaniu. W każdym razie chętnie bym przeczytał opinie o tym wynalazku tutaj na blogu.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Jeszcze nie nabyłem tego sprzętu, ale za to opisałem RadiaCode 101, który również wykorzystuje CsI(Tl) i ma tryb spektrometryczny, a do tego może nanosić pomiary na mapy Google - https://promieniowanie.blogspot.com/2021/06/dozymetr-radiacode-101.html

      Usuń
  3. Cześć, mam licznik KB4011, i reaguje om strasznie wolno, po jakimś czasie wynik jest jednak porównywalny do mierników terra. I teraz pytanie, wymieniać rurkę w kB(ponoć można wstawić nawet dwie!) czy pakować się jednak w sporo droższy miernik terra?

    OdpowiedzUsuń
  4. Hej, chciałbym kupić dozymetr tak do 2000 zł. Chciałbym żeby mieżył nawet niskie poziomy promieniowania tak abym mógł sprawdzić otoczenie, przedmioty, żeby był w stanie wykryć promieniowanie granitu lub elektrod wolframowych. Czy mógłbyś mi doradzić jaki dozymetr byłby najlepszy w tym zakresie cenowym?

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. W takim razie mogę polecić MKS-01SA1M, jest akurat oferta na eBay w wysokości połowy Twojego budżetu - https://www.ebay.pl/itm/203767944537?hash=item2f71841559:g:rycAAOSw7l9hvRbC

      Sam mam i bardzo sobie chwalę. Jest mały, prosty w obsłudze, ma wysokoczuły licznik G-M z okienkiem mikowym, czyli złapie nawet bardzo słabe promieniowanie, a w dodatku jest wyskalowany zarówno w jednostkach mocy dawki gamma, jak i aktywności powierzchniowej, czyli do emisji alfa i beta.

      Usuń
    2. Dzięki za odpowiedź, zastanawiałem się nad soeks quantum ale z tego co widzę w opisie "liczniki po bokach urządzenia a nie obok siebie, czyli do pomiaru promieniowania otoczenia,a nie artefaktów"

      Usuń
    3. Nie, do takich celów to albo MKS, albo jak chcesz tańszy, to Terra, jest na eBay nawet dość tanio w wersji profesjonalnej - https://www.ebay.pl/itm/224788747046?hash=item3456741326:g:fKEAAOSw4R5h4Evv

      Tylko ona ma typowy licznik SBM-20, czyli złapie emisję gamma i beta, ale bez alfa.

      Usuń

Jeśli znajdziesz błąd lub chcesz podzielić się opinią, zapraszam!

[komentarz ukaże się po zatwierdzeniu przez administratora - treści reklamowe i SPAM nie będą publikowane!]