Przenikliwość promieniowania gamma

Wczoraj, mając możliwość zdobycia paru kawałków asfaltu i betonu, przeprowadziłem pomiary przenikliwości promieniowania gamma. Jak wiadomo, jest ono zdecydowanie bardziej przenikliwe niż promieniowanie alfa i beta. Promieniowanie alfa (jądra helu) nie jest w stanie pokonać kilku cm powietrza, kartki papieru lub naskórka naszej skóry. Promieniowanie beta (elektrony) w powietrzu poleci maksymalnie 2 metry, ale zatrzymamy je metalową blaszką lub kawałkiem szkła. Zaś promieniowanie gamma jest w stanie pokonać wszystkie w/w "osłony", a wyeliminuje je dopiero gruba warstwa betonu lub ołowiu. Postanowiłem doświadczalnie sprawdzić skuteczność osłabienia promieniowania gamma przez różne substancje. Niestety posiadane przeze mnie próbki były dość zróżnicowanej grubości, tym niemniej, wnioski są ciekawe:)

Jako źródła użyłem rentgenometru DP-63A, którego skala emituje 3,5 mR/h gammy (i prawie drugie tyle bety). Pomiar  Polaronem z racji małego rozstawu tub G-M - niektóre płytki miałem tak małe, że nie byłbyby w stanie zakryć całej próbki przy dozymetrach z szerzej rozstawionymi tubami. I tak miałem podejrzenie, iż trochę promieniowania mogło się przedostać bokiem...

Co ciekawe, już zakrycie skali klapką od futerału miernika powoduje znaczący spadek wskazań:

• 3,56  - goła skala (liczymy szybkę, 5 mm powietrza między szybką a skalą i blaszkę dozymetru eliminującą promieniowanie beta)

• 2,42 - futerał z dermy (chyba czymś wzmocnionej, skoro zmniejsza aż o 1 mR/h )

• 1,85 - 1,8 mm blachy stalowej

• 1,34 - 5 mm ołowiu (stop do śrutu wiatrówkowego)

• 0,77 - 2,5 cm szkła (cienki luksfer)

• 0,68 - 3 cm papieru (książka w miękkiej okładce)

• 0,56 - 3 cm asfaltu z kamykami

• 0,48 - 4 cm szkła (gruby luksfer)

• 0,38 - 5 cm betonu (płyta chodnikowa)

• 0,31 - 5 cm kredy (kostka szlifierska do odlewów gipsowych)

• 0,08 - 8 cm żelaza (odważnik 5 kg)

• 0,023 - 10 cm ołowiu (niezidentyfikowany sześcian o boku 10 cm i wadze 10 kg).

 

 Po przeliczeniu procentowy spadek promieniowania wyniósł:

Do samodzielnego porównania z danymi umieszczonymi w podręczniku przysposobienia wojskowego z 1960 r.:

 Cyt. za: Podstawowe wiadomości z zakresu przysposobienia wojskowego (praca zbiorowa), wyd. II popr. i uzup., Wydawnictwo MON, Warszawa 1960.

Dość długa relacja filmowa z pomiarów, do następnych użyję Sosny lub RKSB-104 :)

Teraz czas w podobny sposób potwierdzić zasadę odwróconych kwadratów, ale tu raczej zastosuję miernik z pomiarem 18 s, by mieć jednoznaczne wyniki :)

C.d.n.

(mam jeszcze marmurowy blat, parapet z lastriko, stalowy płaskownik od szyn kolejowych, trochę desek, plaster z drewnianego pieńka i parę płytek podłogowych).