Dozymetry te zaczęto produkować po awarii w Czarnobylu, gdy okazało się, że brakuje kieszonkowych radiometrów o zakresie do 100 R/h. Opracowano go w Instytucie "Leniniec" w Leningradzie i produkowano w tamtejszych zakładach "Mechaniczeskij Zawod".
 |
| http://forum.rhbz.org/topic.php?forum=2&topic=337 |
Konstrukcja została następnie nieznacznie zmodyfikowana do wersji DRG-01T1, a później, z obniżonym do 100 mR/h zakresem pomiarowym, do wersji DBG-06T. Miernik często jest sygnowany jako "szirokodiapazonnyj", czyli szerokozakresowy, gdyż jego zakres pomiarowy zaczyna się od 0,1 mR/h a kończy na... 100 R/h, czyli 100.000 razy większej mocy dawki. Przy takiej mocy dawki otrzymamy dawkę śmiertelną LD50/30 w ciągu 4 godzin. Według specyfikacji dozymetr wytrzymuje przeciążenia do 1000 R/h i wyświetla wówczas literę "P" (przepełnienie). Prezentowany egzemplarz wykonano w 1987 r. Zdjęcia pochodzą z Forum RHBZ
***
DRBG-01T mierzy tylko promieniowanie gamma, przez metal obudowy nie przebije się promieniowanie beta. Czujnikami promieniowania jest 6 liczników G-M - 4 typowe SBM-20 umieszczone obok siebie oraz 2 szklane SI-34G leżące jedna za drugą. Szklane liczniki odpowiadają za wyższy zakres pomiarowy, który jak wiemy, kończy się na 100 R/h. Jest to, z tego co wiem, rekord wśród kieszonkowych radiometrów ery poczarnobylskiej. Drugie miejsce zajmuje jego rówieśnik, DKS-04, z zakresem do "zaledwie" 1 R/h. Potem długo, długo nic i mierniki sięgające do 50-100 mR/h (Expert, Sinteks), a następnie reszta poniżej 20 mR/h.
 |
| http://forum.rhbz.org/topic.php?forum=2&topic=337 |
Przyrząd ma solidną metalową obudowę pokrytą emalią - całość waży aż 0,5 kg - konstrukcja jest naprawdę pancerna!
 |
| http://forum.rhbz.org/topic.php?forum=2&topic=337 |
Zasilany jest typową baterią 9 V, pokrywka przedziału baterii zabezpieczana jest małą śrubką.
 |
| http://forum.rhbz.org/topic.php?forum=2&topic=337 |
 |
| http://forum.rhbz.org/topic.php?forum=2&topic=337 |
Miernik ma dwa tryby pracy różniące się czasem pomiaru i podzielone na dwa podzakresy. Pomiar w trybie "izmier" trwa 20 s (zakres I od 0,010 do 9,99 mR/h, zakres II - do 9,99 R/h ), zaś w trybie "poisk" tylko 2 s (zakres I, zakres II ). Przypomina to dozymetr Expert, gdzie 10-krotne rozszerzenie zakresu pomiarowego oznaczało tylukrotne skrócenie czasu pomiaru. Skrócenie czas pomiaru zmniejsza jego dokładność, lecz przy mocach dawki dochodzących do 100 R/h nie ma to takiego znaczenia jak przy niskich aktywnościach.
Dozymetr ma tryb kontroli, podobny do tego w ANRI 01-02 Sosna, testujący poprawność zliczania impulsów za pomocą wewnętrznego generatora. Tryb kontroli włączamy tym samym przyciskiem, co tryby pomiarowe. Po drugiej stronie panelu osobnym przełącznikiem zmieniamy podzakres - niższy w mR/h, wyższy w R/h i włączamy przyrząd. Dwa przyciski chwilowe umieszczone nad klapką baterii służą do włączenia podświetlenia skali i resetowania pomiaru. Poniżej podświetlenie skali w wersji T1. Jak widać, wyświetlacz tego samego typu, co w dozymetrach DKS-04, Biełła, Expert, Raton-901, Fon i wielu innych.
 |
| http://forum.rhbz.org/topic.php?forum=2&topic=337 |
Spotkałem się jednak z egzemplarzami, gdzie LCD przypominał oryginalny wyświetlacz od ANRI Sosna (duże cyfry o grubych segmentach).
***
Wersja DRG-01T1 różni się układem połączeń na płytce drukowanej oraz umiejscowieniem śrubki zamykającej przedział baterii, jak również wzorem panelu przedniego, który stał się mniej surowy. Dodano również strzemiona do pasa.
 |
| http://forum.rhbz.org/topic.php?forum=2&topic=337 |
 |
| http://forum.rhbz.org/topic.php?forum=2&topic=337 |
Specyfikacja techniczna DRG-01T1 pozostała ta sama, co w DRG-01T. Nowszym modelem jest DBG-06T, w którym zrezygnowano z najwyższego zakresu pomiarowego i szklanych tub G-M, pozostawiając jedynie 4 tuby SBM-20, co ograniczyło zakres do 100 mR/h. Później wprowadzono MKS-151 z możliwością pomiaru emisji beta i zakresem 0,1-99,99 µSv/h, czyli rozpoczynającym się od tła naturalnego. Miernik ten jest nadal produkowany. Poniżej od lewej - DRG-01T, DRG-01T1, DBG-06T, MKS-151:
Zestawienie zakresów pomiarowych DRG-01T1, DBG-06T i MKS-151:
***
Miernik ten, szczególnie w pierwszej wersji (DRG-01T) rzadko pojawia się na rynku wtórnym, nawet za naszą wschodnią granicą. Nieco częściej występuje wersja T1 oraz następca - DBG-06T. Przyrząd ten ma dość ograniczone zastosowanie w codziennej dozymetrii, ponieważ mierzy jedynie promieniowanie gamma, a większość źródeł w naszym otoczeniu emituje promieniowanie beta lub miękkie gamma. Czasem jednak potrzebujemy miernika o szerokim zakresie pomiarowym i krótkim czasie wykonywania pomiaru, szczególnie gdy mamy do wykonania wiele pomiarów wysokoaktywnych emiterów gamma. Takim źródłem może być m.in. słynny chwytak w Strefie wokół Czarnobyla (moc dawki 30-50 mR/h). Miernik może się też przydać na wypadek awarii radiacyjnej, choć lepiej, byśmy nigdy nie mieli możliwości wykorzystania najwyższego zakresu.
Bardzo dobrze opisany dozymetr! Dziękuje!
OdpowiedzUsuń