12 października, 2017

Nazewnictwo dozymetrów

Tym razem coś bardziej filologicznego niż fizycznego, czyli jak nazywano nasze zabawki i dlaczego. Zajmując się dozymetrią od wielu lat, usiłuję znaleźć jakąś prawidłowość w nazewnictwie.

Radzieckie przyrządy kieszonkowe i laboratoryjne

  • Altair - najjaśniejsza gwiazda w gwiazdozbiorze Orła
  • Azimut - azymut
  • Beta - grecka druga litera alfabetu, oznacza m.in. promieniowanie korpuskularne złożone z elektronów
  • Biełła - właśc. Bella, imię żeńskie
  • Bierieg - brzeg
  • Fon - tło (promieniowania)
  • Gracz - gawron
  • Gryf - mityczny stwór - lew ze skrzydłami i głową orła
  • Iris - irys
  • Irtisz - Irtysz, rzeka
  • Jelena - imię żeńskie
  • Jupiter - Jowisz
  • Kalina - krzew
  • Kiparis - cyprys
  • Kometa - wiadomo
  • Kongo - państwo
  • Kran - dźwig, żuraw, kran (ew. to jest akronim  K.R.A.N.)
  • Kristall - kryształ
  • Kura - rzeka w Rosji
  • Kwadrat - wiadomo
  • Kwarc - minerał
  • Kwark - cząstka elementarna
  • Laura - imię żeńskie
  • Ładoga - wielkie jezioro k. Leningradu
  • Łomonos - powojnik
  • Łotta - rzeka w Finlandii i Rosji
  • Łucz - promień
  • Master - mistrz
  • Neywa - Newa, rzeka przepływająca przez Leningrad
  • Nord - północ
  • Onega - jezioro w Republice Karelii w Rosji
  • Palesse 26k86 - Polesie, hotel w Prypeci + data awarii w Czarnobylu
  • Poisk - poszukiwanie
  • Polyn - Piołun, ukraińskie znaczenie słowa "Czarnobyl", dodatkowo nawiązanie do Gwiazdy Piołun z Apokalipsy św. Jana
  • Pionier - radziecki harcerz (albo saper szturmowy ;) )
  • Pripyat - Prypeć, opuszczone miasto k. Czarnobyla, zbudowane wraz z elektrownią dla jej pracowników
  • Prognoz - prognoza
  • Radian - jednostka kąta płaskiego
  • Radon - radioaktywny gaz, produkt rozpadu promieniotwórczego radu
  • Raduga - tęcza
  • Regul - Regulus, najjaśniejsza gwiazda w gwiazdozbiorze Lwa
  • Selen - pierwiastek
  • Sienież - jezioro w rejonie soniecznogorskim w moskiewskiej obłasti
  • Signal - sygnał
  • Sosna - hmm, czy aby na pewno chodzi o drzewo? ;)
  • Swierczok - świerczek
  • Sputnik - towarzysz podróży, później też sztuczny satelita Ziemi
  • Straż - wiadomo
  • Strielec - strzelec
  • Szczełkun - chrząszcz z rodziny sprężykowatych
  • Wiestnik - zwiastun, posłaniec
  • Wystrieł - wystrzał
  • Zwiezda - gwiazda

Dodatkowe oznaczenia kodowe:

  • DP - dozimetriczeskij pribor - przyrząd dozymetryczny, seria oznaczeń przyrządów wojskowych
  • DBGB - dozymetr bytowoj gamma beta - dozymetr codziennego użytku gamma beta
  • DBG - dozymetr bytowoj gamma - dozymetr codziennego użytku gamma 
  • (niestety niektóre dozymetry gamma są oznaczane DBGB, więc chyba moja teoria nie jest słuszna)
  • BIR - bytowoj indikator radiacii - indykator promieniowania codziennego użytku
  • BIRI - brelok indikator radioaktiwnogo izłuczenia - brelok indykator promieniowania radioaktywnego 
  • IMD - izmiernitiel moszcznosti dozy - miernik mocy dawki


Dozymetry polskie:


  • RK- radiometr kieszonkowy np. RK-60, RK-63, RK-67, RK-10, RK-100
  • RKLG - radiometr komorowy logarytmiczny - RKLG-62
  • RKL - radiometr komorowy liniowy (?) - RKL-60
  • RG- radiometr górniczy - RG-1
  • RIK - radioindykator kieszonkowy - RIK-59
  • RKP - miernik skażeń powierzchni - RKP-1, RKP-1-2, RKP-2, RKP-100
  • RUST - radiometr uniwersalny tranzystorowy - RUST-2, RUST-2S, RUST-3
  • MSP - starsze radiometry laboratoryjne o konstrukcji lampowej
  • RUS - j.w.
  • URL - uniwersalny radiometr laboratoryjny
  • URS - uniwersalny radiometr cyfrowy
  • RUM - radiometr uniwersalny (nowsza generacja)
  • EKO - ? - trudno mi znaleźć tu jakiś kod, EKO-D to kieszonkowy radiometr, a EKO-C monitor skażeń powierzchni z licznikiem okienkowym
  • PM - mierniki kieszonkowe o konstrukcji mikroprocesorowej na licencji firmy Polimaster, np. PM-1203, PM-1401
Urządzenia te często miały tzw. wykonania (warianty), w postaci cyfry dodawanej po myślniku do głównego numeru, np. RK-67-3, RKP-1-2, RK-10-2. Zwykle oznaczały niewielkie modyfikacje przyrządu, na tyle nieistotne, że nie powodowały konieczności nazywania nowym modelem. Przykładowo RKP-1-2 różnił się od RKP-1 skalą i rodzajem baterii zasilających, RK-67-3 miał dodatkową diodę sygnalizującą przekroczenie zakresu, zaś RK-10-2 sondę pomiarową ze zwykłą tubą STS-5 zamiast tuby z okienkiem mikowym. Wykonania występowały też w akcesoriach, np. słuchawkach miniaturowych SM-73 firmy Tonsil, choć tu akurat oznaczały stopień skompletowania zestawu (1 - goła słuchawka bez wtyku, 2 - z wtykiem, 3 - z wtykiem, wkładem dousznym i uchwytem nausznym, 4 - ze wszystkimi w/w akcesoriami i z przedłużaczem kabla). Więcej informacji [TUTAJ]

Sprzęt wojskowy produkcji polskiej lub na licencji radzieckiej:

  • KD - komplet dozymetrów
  • DP - zapożyczenie standardu radzieckiego - zarówno rentgenometry, jak i radiometry czy rentgenoradiometry, początkowo importowane z ZSRR lub produkowane na licencji
  • RL - rentgenometr lotniczy
  • RS - rentgenometr sygnalizacyjny
  • PK - kolorymetr polowy
  • PZ - pulpit załadowczy
Wojskowe mierniki radzieckie - numeracja ciągła, bez podziału na klasy sprzętów, analogicznie jak w przypadku broni:*

W oznaczeniach pomijam dodawane wraz z kolejną wersją litery alfabetu, np. DP-5A, DP-5B, DP-5W, DP-5WB itp.

Laboratoryjne mierniki radzieckie:
  • Karagacz - wiąz (drzewo)
  • Kaktus - kaktus ;)


Rozszyfrowywanie tych skrótów utrudnia brak literatury, najlepszymi źródłami są katalogi producentów, niestety są one trudno dostępne. Jeśli ktoś z branży chciałby pomóc, zapraszam do skorzystania z formularza kontaktowego na blogu.


---------------------------------------------
* radziecka broń produkowana w zakładach w Iżewsku (IŻH) miała oznaczenia "bez ładu i składu" - IŻ-37 to starter (nawet nie pistolet startowy, tylko chwyt z magazynkiem na ślepe naboje), IŻ-38 - wiatrówka karabinek, IŻ-39 - dubeltówka, IŻ-40 wiatrówka pistolet.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

Jeśli znajdziesz błąd lub chcesz podzielić się opinią, zapraszam!

[komentarz ukaże się po zatwierdzeniu przez administratora - treści reklamowe i SPAM nie będą publikowane!]